ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ ΑΙΤΩΛΟΥ ΑΡΝΑΙΑΣ
ΑΡΧΙΚΗ
ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ
ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
21ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
ΩΡΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ
ΒΙΟΣ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΔΙΔΑΧΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΚΑΜΝΙ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΚΟΣΜΑ
ΒΙΝΤΕΟΘΗΚΗ
200 Σ' αγαπώ
ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ
Α΄ ΕΙΣΗΓΗΣΗ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ:
Η ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΠΟΠΟΙΪΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Ἐπισκόπου Μπουκόμπας καί Δυτικῆς Τανζανίας κ.κ. Χρυσοστόμου
Μιά ἄγνωστη ἐποποιΐα τοῦ νεώτερου Ἑλληνισμοῦ, πού νά ἔχει παγκόσμια καί οἰκουμενική ἐμβέλεια εἶναι κατά τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλβανίας κ. Ἀναστάσιο ἡ ἐξωτερική Ἱεραποστολή πού ἀνέπτυξε ὁ Ἑλληνισμός τήν τελευταία 60ετία.
Μετά τήν ἐποποιΐα τοῦ Σαράντα, πού ἦταν ἕνα μάθημα ἡρωϊσμοῦ καί ἀγάπης στήν ἐλευθερία. Γεγονός οἰκουμενικό καί παγκόσμιο, πού εἶχε ἀνατρέψει τίς μέχρι τότε ἐξελίξεις τοῦ Β΄Παγκοσμίου πολέμου.
Μετά ἀπό αὐτήν ἐποποιΐα τοῦ ἑλληνοΐταλικοῦ πολέμου, ἀπό πολλούς προβάλλεται ὁ Κυπριακός Ἀγῶνας τῆς ΕΟΚΑ, καί ὄντως εἶναι, γιά τήν δεκαετία τοῦ 50 ἄν καί ἔχει ξεχασθεῖ ἀπό τούς πανέλληνες.
Ὅλα τά μετέπειτα χρόνια τί προσέφερε ὁ ἑλληνισμός σέ παγκόσμιο ἐπίπεδο; Ποιό εἶναι τό ἐπίτευγμα τοῦ νεώτερου Ἑλληνισμοῦ πού εἶχε οἰκουμενικό ὤφελος;
Σ’ αὐτό τό τό ερώτημα μᾶς ἀπαντᾶ ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας Ἀναστάσιος. Ἡ ἐξωτερική Ἱεραποστολή πού ἐξήσκησε ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος συστηματικά ἀπό τήν δεκαετία τοῦ 1960 καί μετά. Δηλ. ἕνα διάστημα 60 χρόνων.
Ἡ Ἐξωτερική Ἱεραποστολή ἀσκήθηκε κατά βάσιν ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἀλλά καί ἀπό Ἕλληνες Ἱεραποστόλους, πού προέρχονταν ἀπό διαφορετικά ἐκκλησιαστικά καθεστώτα πού διέπουν τίς διάφορες περιοχές τῆς Ἑλληνικῆς ἐπικράτειας.
Ἡ Ἱεραποστολή ἀσκήθηκε κυρίως μέ βάση τό νέο κέντρο τοῦ ἑλληνισμοῦ τήν Ἀθήνα τήν ἕδρα τῆς Αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀλλά καί ἀπό Ἕλληνες πού ὑπάγονται στίς Νέες Χῶρες, στήν Ἡμιαυτόνομη Ἐκκλησία τῆς Κρήτης, τήν Ἐκκλησία τῶν Δωδεκανήσων καί τό Ἅγιον Ὄρος. Σ’ αὐτή τήν ἐποποιία συμμετεῖχε καί ὁ Ἑλληνισμός τῆς Κύπρου καί ὁ Ἀπόδημος Ἑλληνισμός τῆς Διασπορᾶς Ἀμερικῆς, Αὐστραλίας καί Εὐρώπης.
Β΄.
Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
Ἡ ἑπόμενη ἀφύπνιση ἔγινε ἀπό τήν ἀναζήτηση τῆς Ὀρθοδοξίας ἀπό τούς ἴδιους τούς Ἀφρικανούς.
Τό ὀρθόδοξο ἀναστάσιμο μήνυμα ἔφτασε στήν καρδιά τῆς Ἀφρικῆς μέ παράδοξο τρόπο καθώς
«δεκαεννέα ὁλόκληρους αἰῶνες σᾶς περιμέναμε νά ἔλθετε στή γῆ μας καί δέν ἤλθατε. Γι’ αὐτό τελικά ἦλθε ὁ ἴδιος ὁ Θεός καί μᾶς ἀποκάλυψε τήν ἀλήθειά Του»,
ἔλεγε ὁ π. Ρουβήμ Μουκάσα Σπάρτας, ἕνας ἀπό τούς ἀποσχισθέντες Ἀφρικανούς καί ταυτόχρονα ἕνας ἀπό τούς πρωταγωνιστές πού ἔφεραν τήν Ὀρθοδοξία στήν Ἀφρική.
Συγκεκριμένα, τό 1923 ἕνας νέος Οὐγκαντέζος, ὁ μετέπειτα π. Ρούβημ Σπάρτας πού εἶχε ἀσπαστεῖ τό Ἀγγλικανικό δόγμα ἄρχισε νά μήν ἱκανοποιεῖται πνευματικά ἀπό τά διδάγματα τῆς Ἀγγλικανικῆς Ἐκκλησίας καί ἀναζήτησε στόν χριστιανισμό τήν Ἐκκλησία τῶν πρώτων χρόνων. Μοιράστηκε τούς προβληματισμούς του μέ τόν στενό του φίλο π. Ὀβαδία Μπασαγιακιτάλο καί ἀποφάσισαν ἀπό κοινοῦ νά ἐρευνήσουν τό ζήτημα πού τούς ἀπασχολοῦσε καί νά ἀναζητήσουν τήν πρώτη Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.
Ἀρχικά ἀναζήτησαν βιβλία πού βρῆκαν ἀπό ρωμαιοκαθολικούς καί προτεστάντες, πού ὅμως δέν στάθηκαν ἱκανά νά καλύψουν τίς πνευματικές τους ἀναζητήσεις καί ἀπορίες. Στήν ἀναζήτησή τους ἔμαθαν γιά τήν ὕπαρξη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, πού ἦταν κοντά στά βήματα τῶν Ἀποστόλων, πού τούς ἐνέπνευσε καί ἦταν τό ἔναυσμα νά τήν ἀναζητήσουν μέ περισσότερο ἔνθερμο ἐνθουσιασμό. Ἀρχικά παραπλανήθηκαν τό 1928 ἀπό ἕναν κατά δήλωσή του Πατριάρχη Ἀλέξιο, ὁ ὁποῖος δήλωνε «Ὀρθόδοξος» καί τό 1931 πῆγε καί τούς «χειροτόνησε» παράτυπα, ἐνῶ ἡ πλάνη ἀποκαλύφθηκε τυχαία ἀπό Ἕλληνα ἔμπορο πού κατάλαβε ὅτι ὁ Ἀλέξιος δέν εἶχε σχέση μέ τό ὀρθόδοξο δόγμα. Ἀποδείχτηκε ἐκ τῶν ὑστέρων ὅτι ἀνῆκε σέ προτεσταντική Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς καί δέν εἶχε σχέση μέ τήν ὀρθόδοξη κοινότητα. Ἡ ἀπογοήτευση δέν ἔκαμψε τό ἐνδιαφέρον τῶν δύο φλογερῶν ἀναζητητῶν πού τελικά ἦρθαν σέ ἐπαφή στίς 13 Ἰουνίου τοῦ 1933 μέ τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας καί τόν ἀρχιμανδρίτη Νικόδημο Σαρίκα πού διακονοῦσε στήν γειτονική Κένυα καί ἀνέλαβε νά τούς διδάξει τήν ὀρθόδοξη πίστη.
Ἀπευθύνθηκαν στό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας, τό ὁποῖο ἀπέστειλε τό 1942 τόν Μητροπολίτη Ἀξώμης Νικόλαο, ποῦ συναντήθηκε μαζί τους καί ἔκανε εὐμενῆ ἀναφορά. Τό 1946 ὁ π. Ρουβήμ ἐπισκέπτεται τό Πατριαρχεῖο στήν Ἀλεξάνδρεια, ὅπου ἔγινε δεκτός μέ πολύ ἀγάπη.
Ὁ ἐξόριστος στίς Σεϋχέλλες Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος λειτουργεῖ τήν Κυριακή της 14ης Ἀπριλίου τοῦ 1957, τόν Καθεδρικό ναό τῶν ἁγίων Ἀναργύρων Ναϊρόμπι Κένυας καί ὁ πρῶτος ὀρθόδοξος Ἐπίσκοπος πού λειτούργησε σέ ἐκείνη τήν ἐκκλησία. Αὐτή ἡ ἡμέρα θά μείνει ὡς μνημειῶδες ἐκκλησιαστικό γεγονός στήν Κένυα.
Τό 1958 τό Πατριαρχεῖο ἱδρύει τήν Μητρόπολη Εἰρηνουπόλεως μέ πρῶτο Ἐπίσκοπο τόν Νικόδημο.
Τό 1959 ἔρχεται στήν Ἑλλάδα ὁ Ρουβήμ . Ἡ ἐπίσκεψή του ἦταν τό ξύπνημα τοῦ γίγαντα τοῦ ἡρωϊκοῦ καί ἀποστολικοῦ στοιχείου στήν ψυχή τοῦ Ἕλληνα. Ἔμεινε 10 μῆνες καί ἦλθε σέ ἐπικοινωνία μέ Ἀρχιεπίσκοπο, Σύνοδο, Βασιλιά, Κυβέρνηση, Θεολογικές Σχολές Ἀθήνας καί Θεσσαλονίκης καί τήν Ἀδελφότητα ΖΩΗ.
Στό γεγονός αὐτό ἰδιαίτερη σημασία ἔχουν οἱ περιγραφές σχετικά μέ τήν ὑποδοχή του ἀπό τήν ἑλληνική κοινωνία. Οἱ περισσότερες ἐφημερίδες δημοσίευσαν ἐκτεταμένα ἄρθρα, ἐνῶ
«τά θρησκευτικά περιοδικά ἀφιέρωσαν σελίδες ὁλόκληρες γιά τήν ἀναζωπύρωση τοῦ ἱεραποστολικοῦ φρονήματος».
Ἐξάλλου, ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδας συνέβαλε στήν ἄμεση ἀναγνώριση τῆς Ὀρθόδοξης Ἀφρικανικῆς Ἐκκλησίας μέ τήν ἀπόφαση νά προσφέρεται ἐτήσια φιλανθρωπική βοήθεια ἀπό τήν περιφορά εἰδικοῦ δίσκου στούς ἱερούς ναούς τῶν Μητροπόλεων. Παρόμοια ὑπῆρξε ἡ συμβολή τῆς ἑλληνικῆς κυβέρνησης, ἡ ὁποία ἐξασφάλισε ὑποτροφίες γιά σπουδές τῶν Ἀφρικανῶν νέων στήν Ἑλλάδα.
Ἐπιπλέον, χαρακτηριστικές ὑπῆρξαν οἱ περιγραφές γιά τή θερμή ὑποδοχή πού ἐπιφυλάχθηκε στόν π. Ρουβήμ Σπάρτα σέ κάθε τόπο, καθώς καί ἡ προβολή τῆς οἰκονομικῆς συμπαράστασης τοῦ λαοῦ. Ἐνδεικτικά, τέλος, τοῦ κλίματος πού ἐπικράτησε εἶναι ὅσα ἐν κατακλείδι γράφει ὀ τότε λαϊκός θεολόγος καί νῦν Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας Αναστασιος (Γιαννουλάτος):
«Ἡ μικρή φλόγα τοῦ ἱεραποστολικοῦ ζήλου, πού πρό ὀλίγου μόλις χρόνου ἄναψε στίς καρδιές μερικῶν ἀνθρώπων μέσα σέ μία ἀτμόσφαιρα σιωπῆς καί προσευχῆς, ὅλο καί περισσότερο τώρα φουντώνει. Ἡ ἐπίσκεψι τοῦ π. Σπάρτα ἦρθε σάν ζωογόνος ἄνεμος νά τήν δυναμώση γιά νά κάψη τούς φράκτες τῶν δισταγμῶν καί τῶν φόβων πού κλείνουν τό δρόμο».
Ἡ ἐπίσκεψη τοῦ π. Ρουβήμ Σπάρτα πιθανότατα ἐπηρέασε τούς μετέπειτα πρώτους Ἕλληνες ἱεραποστόλους. Ἔτσι, τήν ἑπόμενη χρονιά, τό 1960, ὁ ἀρχιμανδρίτης Χρυσοστομος Παπασαραντόπουλος πῆγε ἀρχικά στήν Καμπάλα καί μετέπειτα στό Ναϊρόμπι τῆς Κένυας. Ἡ ἀπόφασή του ἀργότερα νά ἐγκατασταθεῖ στήν Οὐγκάντα ἐπηρεάστηκε ἀπό τόν πρῶτο Ἀφρικανό -καί τότε συμφοιτητή του- στή Θεολογική Σχολή τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ἱερέα Θεόδωρο Νανκυάμα.
Γ΄. ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ
Τό χρονικό τῆς ἀφύπνησης ἔχει ὡς ἐξῆς:
Τό 1929 ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος δημιουργεῖ τό Συμβούλιο Ἱεραποστολῆς.
Τό 1931 μέ πρόταση στήν Ὀρθόδοξη Προσύνοδο τοῦ Ἁγίου Ὅρους ἔγινε ἀπόπειρα ἀφύπνισης τῆς ὀρθόδοξης ἱεραποστολῆς.
Τό 1936 διά νόμου ἱδρύεται ἡ Ἀποστολική Διακονία μέ διευθυντή κατά τά ἔτη 1936-1940 τόν ἀκαδημαϊκό Δημήτρη Κουιμτσόπουλο.
Τό 1937 στό Α΄ Συνέδριο Ὀρθοδόξων Θεολόγων στήν Ἀθήνα ὑπῆρξαν προσπάθειες πού ὅμως τελικά παραπέμφθηκαν στίς ἑλληνικές καλένδες καί ἔμειναν ἀποσπασματικές προσπάθειες, ἀφήνοντας πίσω ἕνα διάχυτο κλίμα ἀπογοήτευσης γιά τή δυνατότητα ἀφύπνισης τοῦ ὀρθόδοξου ἐνδιαφέροντος γιά τήν ἱεραποστολή.
Ὁ Δημήτρης Κουιμτσόπουλος, ἀποτελεῖ ἄνθρωπο μέ «προφητική ἐγρήγορση» τονίζει τήν ἀνάγκη τῆς καλλιέργειας τῆς ἐξωτερικῆς ἱεραποστολικῆς δραστηριότητας ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καί μέ ἄλλους ἀκαδημαϊκούς τονίζει τήν ἀνάγκη ἱδρύσεως καί λειτουργίας τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας.
Στήν Δ΄ Νεανική Συνάντηση τῆς Διεθνοῦς Ὀρθόδοξης Νεολαίας «ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ» τό 1958 ἀποφασίζεται ἡ Ἵδρυση εἰδικοῦ φορέα γιά τήν Ἱεραποστολή. Τότε ὁ πρόεδρος τοῦ «Συνδέσμου», ὁ σημαντικότατος Ρῶσος θεολόγος Μeyendorff, εἶχε θέσει πρός συζήτηση, μεταξύ ἄλλων, τό θέμα «Ὀρθοδοξία καί Ἱεραποστολές». Τό θέμα ἀγκαλιάστηκε μέ ἐνθουσιασμό καί ἐνδιαφέρον μέ ἀποτέλεσμα νά ἱδρυθεῖ ὁμόφωνα ἡ πρώτη «Ἐπιτροπή γιά τήν Ἱεραποστολή» μέ ἕδρα τήν Ἀθήνα πού ἦταν παράλληλα καί ἕδρα τῆς Γ.Γ. τοῦ «Συνδέσμου».
Ἡ συμβολή τοῦ «Συνδέσμου» ὑπῆρξε κομβική στήν προβολή τῆς ὀρθόδοξης μαρτυρίας στόν κόσμο. Μέσα ἀπό τίς συνεδριάσεις του προκύπτουν πρωτοποριακά πορίσματα γιά τήν κοσμοθέαση τῆς ἱεραποστολῆς ὅπως:
1) Ἡ ἐννόηση τῆς ἱεραποστολῆς ὡς σύμφυτη μέ τήν ἐκκλησιαστική ταυτότητα,
2) ἡ θεώρηση ὅτι ἐσωτερική καί ἐξωτερική εἶναι ὄψεις τῆς ἴδιας ἀποστολικῆς πραγματικότητας, διατηρώντας μία πολύ θετική στάση ὑπέρ τῆς ἐξωτερικῆς ἱεραποστολῆς,
3) τυχόν νοοτροπίες πού ταυτίζουν τήν Ἐκκλησία μέ τό ἔθνος ἀποτελοῦν πρόσκομμα στήν ἱεραποστολική δραστηριότητα,
4) ἡ ὑπερβολική ἐπιμονή στήν ἐσωτερική διάσταση τῆς πνευματικῆς ζωῆς στερεῖ χῶρο νά ἀναδειχτεῖ ἡ θετική δράση τοῦ χριστιανισμοῦ στό χῶρο.
Τόν Φεβρουάριο τοῦ 1959 ξεκινᾶ ἡ ἔκδοση τοῦ πρώτου Ἱεραποστολικοῦ περιοδικοῦ «ΠΟΡΕΥΘΕΝΤΕΣ» σέ ἑλληνική καί ἀγγλική γλῶσσα.
Τό Σεπτέμβριο τοῦ 1961 στό Λίβανο στήν Γενική Συνέλευση τοῦ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ, ἀποφασίζεται ἡ ἵδρυση τοῦ ΔΙΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΠΟΡΕΥΘΕΝΤΕΣ.
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος Α΄τό 1967 μέ ἀπόφασή του ἱδρύει τό
Γραφεῖο Εξωτερικῆς Ιεραποστολῆς
τῆς Ἱερᾶς Συνόδου μέ πρῶτο γραμματέα τόν Ἀρχιμ. Ἀντώνιο Ρωμαῖο.
1) Ἐνίσχυση τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων στίς χῶρες δράσης τῆς Ἱεραποστολῆς μέ ἀποστολή χρημάτων γιά τό κτίσιμο ναῶν καί τόν ἐξοπλισμό τους μέ ἱερά σκεύη, ἄμφια καί εἰκόνες. Οἰκονομική ἐνίσχυση τῶν ἰθαγενῶν ἱερέων πού εἶναι ἄμισθοι ἀπό τήν χώρα τους,
2) Χορήγηση ὑποτροφιῶν στήν Ἑλλάδα καί ἄλλων βοηθημάτων σέ ἀλλοδαπούς φοιτητές
3) Διοργάνωση τῆς «Ἑβδομάδας Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς» καί ἄλλων ἀνάλογων ἐκδηλώσεων γιά τήν ἀνάπτυξη τοῦ ἱεραποστολικοῦ πνεύματος μέ ἐποπτικό ὑλικό πού προετοιμάζει τό Γραφεῖο Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς.
4) Εἰδικές ἐκδόσεις τόσο λειτουργικῶν, ὅσο καί κατηχητικῶν βιβλίων στίς γλῶσσες τῆς ἱεροποστολικῆς δράσης στήν Ἀφρική καί τήν Ἀσία.
Ἐπιπλέον, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος Α΄ φιλοδοξοῦσε νά δημιουργηθεῖ τό θεολογικό ὑπόβαθρο γιά τό ἱεραποστολικό πλαίσιο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Γι’ αὐτό καί μέ ἀπόφασή του, μέ τή συνεργασία ἀφενός τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί ὄχημα τό Γραφεῖο Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς καί ἀφετέρου τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ὀργανώθηκε ἕνα «Κέντρο Ἱεραποστολικῶν Σπουδῶν» πού λειτούργησε ἀπό τό 1971 μέχρι τό 1974. Παράλληλα, ταγμένος στό σκοπό τῆς θεμελίωσης τοῦ ἱεραποστολικοῦ σκοποῦ τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Ἱερώνυμος Α΄ ἐκτιμοῦσε ὅτι θά συμβάλλει τά μέγιστα ἡ δημιουργία μοναστηριῶν πού μέ ἱεραποστολικό ζῆλο καί ἀφοσίωση θά στήριζαν διά βίου τό ἱεραποστολικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.
Ἄλλος σταθμός στήν πορεία τῆς ἐποποιΐας τῆς Ἱεραποστολῆς ἦταν ἡ ἔκδοση τοῦ περιοδικοῦ
ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΘΝΗ
μέ πρῶτο Διευθυντή τόν τότε Ἐπίσκοπο Ανδρούσης Αναστάσιο (1981-1992), καί στή συνέχεια ὁ Μητροπολίτης Χριστουπόλεως Πέτρος Δακτυλίδης τέως (1992-2003), καί σήμερα ὁ Επίσκοπος Φαναρίου Αγαθάγγελος (2003-σήμερα). Μέχρι τό 1997 συντάκτης ἦταν ὀ μακαριστός συνεργάτης τοῦ Ἀναστασίου καί Θεολόγου τῆς Ἱεραποστολῆς Ἡλία Βουλγαράκη.
Λίγα χρόνια ἀργότερα, τό 1964, ὁ τότε ἀρχιμανδρίτης καί ὑπεύθυνος τοῦ «Διορθόδοξου Ἱεραποστολικοῦ Κέντρου “Πορευθέντες”» καί νῦν Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων καί πάσης Ἀλβανίας Ἀναστάσιος ξεκίνησε τήν ἱεραποστολική ἐργασία στήν Ἀνατολική Ἀφρική. Στη συνέχεια, τό 1969, μετέβησαν ὁ μακαριστός ἀρχιμανδρίτης Ἀθανάσιος Ἀνθίδης στη Δυτική Κένυα, ὁ τότε ἀρχιμανδρίτης καί νῦν Μητροπολίτης Νέας Ζηλανδίας Ἀμφιλόχιος Τσοῦκος στό Ντάρ-Ἐς-Σαλάμ, καθώς καί ἡ γεωπόνος Καλλιόπη Καρανικόλα, ἡ δασκάλα Γεωργία Ἀνδρούτσου καί Μαρία Κατσιγαράκη στήν Κεντρική Κένυα.
Τό 1964 ὀργανώνεται τό Ἱεραποστολικό Σωματεῖο ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΟΥΓΚΑΝΤΑΣ, πού μετά μετονομάζεται ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ.
Τό 1990 ἱδρύεται ὁ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ «ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ ΑΙΤΩΛΟΣ»
Τό 1973 ἱδρύεται ὁ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ «ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΟΣ»
π. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος
Σταθμός στήν νεώτερη ἐποποιία τῆς ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς εἶναι ἡ ἀναχώρηση στήν Οὐγκάντα τοῦ π. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΠΑΠΑΣΑΡΑΝΤΟΠΟΛΟΥ στίς 23 Μαΐου 1960. Μέχρι τό 1972 γιά 13 χρόνια ἔγινε ὁ πρωτοπόρος τῆς Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς διαδίδοντας τήν Ὀρθόδοξη πίστη σέ Οὐγκάντα, Κένυα, Τανζανία καί Κογκό.
Τό 1966 ἔφθασε στήν Κένυα καί ἄρχισε ἀμέσως ἔργο, ἐπαληθεύοντας τόν ὕμνο τῶν Χριστουγέννων
«ὅπου Θεός δέ βούλεται νικᾶται φύσεως τάξις»,
καθόσον, ὅλως ἀπρόσμενα, βλέποντας ἡ Κυβέρνηση τό 1967 τό μεγάλο πνευματικό καί θρησκευτικό ἔργο πού ἐπιτελοῦσε αὐτός ὁ Ἕλληνας καλόγερος, ἀναγνώρισε ἐπίσημα τήν ὕπαρξη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Αὐτό εὐνόησε τήν Ἱεραποστολή διότι ἵδρυσε ἐνορίες, ἀνήγειρε ἱερούς ναούς καί ἄρχισε τή λειτουργική καί κατηχητική δράση, ὀργανώνοντας σεμινάρια λειτουργικῆς ὥστε νά καταρτίζονται νέοι γιά τό λειτουργικό διακόνημα. Ἐδῶ ἔμεινε μέχρι τά μέσα τοῦ 1972.
Τόν Αὔγουστο τοῦ 1972 βρίσκεται στήν Ἱεραποστολή τοῦ Κογκό ἡ ἀνεψιά του Ὄλγα Παπασαραντοπούλου, νοσοκόμα τοῦ Ἀντικαρκινικοῦ Ἀθηνῶν «ὁ Ἅγιος Σάββας». Ἐνισχυμένος ἀπό τή νέα ἱεραπόστολο, ἄρχισε περιοδεῖες στίς πόλεις Κανάγκα, Λικάσι, Κινσάσα, Κολουέζι κ.ἄ. μέ τό πρῶτο ποίμνιο, μία μικρή ὁμάδα ἀπό 100 περίπου ἰθαγενεῖς.
Προσπάθησε νά ἔρθει σέ ἐπικοινωνία μέ τούς Ἕλληνες ὁμογενεῖς πού ζοῦσαν διασκορπισμένοι σ’ αὐτή τήν ἀχανῆ χώρα «ὡς πρόβατα μή ἔχοντα ποιμένα» γιατί τόν ἀπασχολοῦσε – ὅπως ἔλεγε – ἡ μόρφωση καί ἡ πνευματική τους κατάσταση.
Τό ὅραμά του ἦταν νά ἱδρύση ἕνα μεγάλο Ἱεραποστολικό Κέντρο στό Κογκό, ἀλλά, δυστυχῶς, δέν πρόλαβε διότι στίς 29 Δεκεμβρίου 1972 (ὁ π. Χρυσόστομος) μετά ἀπό μία ρινορραγία πού τόν βρῆκε στή μέση τοῦ δρόμου πρός τό Μπουζιμάι γυρίζοντας στήν Κανάγκα, μήν ὑπάρχοντας στό Νοσοκομεῖο γιατρός οὔτε φάρμακα, σέ τρεῖς μέρες ἄφησε τήν τελευταία του πνοή στήν πρωτεύουσα τοῦ Κογκό Κανάγκα, ὅπου καί ἐτάφη.
Ἡ 29/12/1972 ἦταν ἡμερομηνία ἀφύπνισης συνειδήσεων. Ὁ π. Χρυσόστομος μόνος πάλευε στόν ἀπέραντο αὐτόν ἀγρό. Μόνος του ἐργαζόταν. Μόνος του πέθανε ἀβοήθητος. Δέν βρέθηκε παπᾶς νά τόν ἐνταφιάσει.
Τότε διεγείρεται ἡ ἱεραποστολική συνείδηση τοῦ π. Χαρίτωνα Πνευματικάκη.
π. Χαρίτων Πνευματικάκης
Ὁ ἑπόμενος σταθμός στήν Ἱεραποστολή ἦταν ὁ π. Χαρίτων Πνευματικάκης. Ἔρχεται στήν Κανάγκα τόν Ἰούλιο τοῦ 1973 νά συνεχίσει ἐκεῖ τό ἔργο πού ἄρχισε ὁ π. Χρυσόστομος. Τό ἔργο του συνεχίσθηκε μέ τήν βοήθεια τῆς Ἀδελφότητος Θεολόγων ΣΩΤΗΡ καί κυρίως ἡ ἵδρυση τοῦ Σχολείου ΦΩΣ ΕΘΝΩΝ. Τό στυλ τοῦ ἔργου ἦταν δυνάμωση τοῦ Κέντρου καί ἀπό τό Κέντρο στήν ἐπαρχία. Τό ἔργο σταμάτησε μέ τήν κοίμηση του στίς 29 Μαρτίου 1998.
π. Κοσμᾶς Γρηγοριάτης
Ἐργάσθηκε πρῶτα στήν ἐσωτερική Ἱεραποστολή κοντά στόν φλογερό Μητροπολίτη Φλωρίνης Αὐγουστίνο σάν μέλος τῆς Ἱεραποστολικῆς Ἀδελφότητος ΣΤΑΥΡΟΣ στήν ἀδελφότητα καί κυρίως στήν Φλώρινα. Τό 1974 ἔρχεται στή Ριζάρειο. Τότε ἔρχεται στή Σχολή ὁ π. Ἀμφιλόχιος Τσοῦκος καί μᾶς μιλᾶ γιά τήν ἱεραποστολή. Ἐκεῖ τσίμπισε ὁ παπα-Κοσμᾶς καί τό καλοκαίρι τοῦ 1975 φεύγει στό Κολουέζι κοντά στόν π. Ἀμφιλόχιο γιά 13 μῆνες.
Τελειώνει τή Ριζάρειο τό 1977 καί τό 1978 ἐντάσσεται στή Μονή Γρηγορίου. Γίνεται μοναχός μέ τό ὄνομα Κοσμᾶς, χειροτονεῖται ἱερομόναχος καί τό 1978 φεύγει μόνιμα γιά τό Κολουέζι τοῦ Κογκό. Μετά ἀπό 12 χρόνια
στίς 27.1.1989 ἀφήνει τή ζωή του ἐκεῖ γιά πάντα. Γιά νά ἐπαληθευθεῖ τό λεχθέν ὑπ’
αὐτοῦ, «
τί σημαίνει ἱεραποστολή στήν Ἀφρική; Νά ἀφήνεις τά κοκαλάκια σου ἐκεῖ
». Τό ἔργο του πρωτοποριακό. Ὀργ
ά
νωση τοῦ κέντρου μέ ταυτόχρονη ὀργάνωση τῆς ἐπαρχίας. Ἀποτελεῖ παράδειγμα προσαρμογῆς στήν Ἀφρικανική νοοτροπία καί πολιτισμό. Ὀργάνωση φάρμας γεωργικῆς καί κτηνοτροφικῆς, γιά αὐτοσυντήρηση τῆς Ἱεραποστολῆς. Ὀργάνωση οἰκοδομικοῦ συνεργίου ναῶν, σχολείων τῆς Ἱεραποστολῆς.
Μητροπολίτης Πενταπόλεως Ἰγνάτιος
Ἀπό τό 1981 κάθε χρόνο καί γιά τέσσερις μῆνες ὁ π. Ἰγνάτιος βρίσκονταν στήν Κανάγκα τοῦ Κογκό στόν π. Χαρίτωνα, ἀλλά καί ἐνδιάμεσα πήγαινε γιά νά βοηθήσει στά ὅποια προβλήματα προέκυπταν. Ἡ διαδρομή μεταξύ Λάρισας καί Κανάγκα ἦταν τόσο συχνή πού εἶχε γίνει ρουτίνα, μέ ἀποτέλεσμα νά χαρακτηρισθεῖ ὁ π. Ἰγνάτιος “ἰπτάμενος” Ἱεραπόστολος.
Ὁ π. Ἰγνάτιος ἐξελέγη Μητροπολίτης Κεντρώας Ἀφρικῆς στίς 14 Μαρτίου 2003 ὑπό τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας μέχρι τίς 9-11-2017.
Τόν χαρακτηρίζει ἡ πίστη καί
ἡ
ἑτοιμότητα στή θυσία. Π
.
χ. Τό ἀεροπορικό δυστύχημα.
Ἀρχιμ. Ἀθανάσιος Ἀνθίδης
Γέννημα καί θρέμμα τῆς Ἀφρικῆς, γεννήθηκε στήν Αἴγυπτο καί προσέφερε τίς ἱεραποστολικές του ὑπηρεσίες τό 1963 στήν Οὐγκάντα, Κένυα κοντά στόν π. Χρυσόστομο Παπασαραντόπουλο, Αἰθιοπία καί τέλος τό 1980 στήν Ἰνδία, ὅπου καί έκοιμήθη τό 1990. Ὀργάνωσε Ἱερατικά καί Κατηχητικά Σεμινάρια καί ἔκτισε Ναούς, ὅπου ὑπηρέτησε.
Μέ ἁπλότητα καί ὑπομονή, αὐταπάρνηση καί ταπείνωση, ὁ π. Ἀθανάσιος κήρυξε καί δίδαξε τήν Ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ, θυσιάζοντας τόν ἑαυτό του στόν βωμό τῆς ἀγάπης. Παρά τήν προχωρημένη ἡλικία (ἦταν ἤδη 66 ἐτῶν) καί τήν ἐπισφαλῆ ὑγεία του, ὁ π. Ἀθανάσιος περιόδευε τά χωριά τῆς περιοχῆς καί σύντομα σχημάτισε 24 ὁμάδες πιστῶν. Μέσα σέ λίγα χρόνια δέχθηκαν τήν Ὀρθόδοξη πίστη περί τούς χίλιους Ἰνδούς τῆς Δυτικῆς Βεγγάλης, βαπτίσθηκαν καί βοήθησαν, μέ τήν σειρά τους, στήν ἐξάπλωση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στήν χώρα τους.
Ἄν καί εἶχε ἐλάχιστα μέσα στήν διάθεσή του, ποτέ δέν ἔπαυσε τό ἱεραποστολικό ἔργο γιά τό ὁποῖο καί θυσιάσθηκε. Παρά τίς πολλές ἀνάγκες, ἡ βοήθεια πού τοῦ παρεχόταν ἦταν ἐλάχιστη. Ἄξιο νά σημειωθεῖ εἶναι ὅτι κάποια χρήματα πού τοῦ ἐστάλησαν γιά νά κάνη ἐγχείρηση στά πόδια του, ἀπό τά ὁποία ὑπέφερε πολύ, τά χρησιμοποίησε γιά τίς ἀνάγκες τοῦ Ἱεραποστολικοῦ Κέντρου.
Ὁ π. Ἀθανάσιος Ἀνθίδης ἐκοιμήθη αἰφνιδίως τήν 28η Νοεμβρίου 1990 καί ἐτάφη ἐκεῖ, στά χώματα τῆς Δυτικῆς Βεγγάλης. Ὁ Κύριος ἱκανοποίησε τήν πιό βαθειά του ἐπιθυμία: νά ἀποθάνει καί νά ταφῆ στήν Ἰνδία. Τά πνευματικά του παιδιά στήν Ἰνδία ἀκόμη μιλᾶνε γιά τόν π. Ἀθανάσιο μέ ἀγάπη καί σεβασμό, ἀναγνωρίζοντας ὅτι αὐτός ἦταν ἐκεῖνος ποῦ τούς ὁδήγησε στήν Ἀλήθεια.
Μητροπολίτης Πισιδίας Σωτήριος
Ἀδελφός τῆς Ἀδελφότητος ΖΩΗ ὑπηρέτησε ὡς Ἱεροκήρυκας στή Μητρόπολη Μηθύμνης καί Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἀχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ἐπί Ἀρχιεπισκόπου Ἱερωνύμου, ἀπ’ ὅπου ἔφυγε μέ τήν παραίτηση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Διωγμένος ἀπό τό τότε ἐκκλησιαστικό καθεστώς ἔφυγε στήν Κορέα τό 1975. Τό 1993 ἐξελέγη Ἐπίσκοπος καί τό 2004 Μητροπολίτης Κορέας, ἀπ’ ὅπου παραιτήθηκε τό 2008. Ἐνῶ τό Πατριαρχεῖο τοῦ ἔδωσε τόν τυπικό τίτλο Πισιδίας, ἐκεῖνος τόν ἔκανε οὐσιαστικόν, δημιουργῶντας Ἱεραποστολή στήν Νότια Τουρκία.
Διέδωσε τήν Ὀρθοδοξία σ’ ὁλόκληρη τήν Ἄπω Ἀνατολή. Ἐκτός τῆς Κορέας ἐπεξέτεινε τήν Ὀρθοδοξία:
α. Χόνκ-Κόγκ σήμερα Μητρόπολη, ὅπου ὑπάγονται Ταϊβάν καί Φιλιππίνες
β. Φιλιππίνες π. Βίκτωρ Φιλιππινέζος
γ. Ταϊβάν π. Ἰωνᾶς Γρηγοριάτης
δ. Ἰνδονησία π. Χρυσόστομος Μανάλου ἰνδονήσιος. Ἀνάπτυξη Ὀρθοδοξίας στή Μητρόπολη Σιγκαπούρης. Σχίσμα μέ Ρώσους καί Παλαιοημερολογῖτες. Τά θλιβερά αὐτά γεγονότα, καθώς καί πλῆθος ἄλλων δυσκολιῶν, δέν ἀποθάρρυναν στό παρελθόν οὔτε καί καταβάλλουν σήμερα τήν ἰνδονησιακή Ὀρθοδοξία. Ἀντίθετα, τήν ἐνδυναμώνουν, ὥστε νά συνεχίσει τό ἔργο της καί νά ἀγκαλιάσει στοργικά κι ἄλλους ἀνθρώπους, μέ τήν ἵδρυση καί τή λειτουργία Σχολείων καί Ἀνωτάτων Σχολῶν, μέ ποικίλα ἔργα φιλανθρωπίας, μέ τήν κατήχηση, τή βάπτιση καί τήν ἐν γένει μυστηριακή ζωή.
Μητροπολίτης Χώρα καί Γ
ά
νου Ἀμφιλόχιος
Ὁ π. Ἀμφιλόχιος μεγάλωσε κοντά στίς ἱεραποστολικές νουθεσίες τοῦ Ἁγίου Ἀμφιλοχίου Μακρῆ. Ἐκεῖνος ἐπέμενε καί στήν Ἱεραποστολική δράση τῶν Μοναστηριῶν.
Ὁ π. Ἀμφιλόχιος κατέβηκε στήν Ἀφρική τό 1972. Πρῶτα στό Ντάρ Ἐς Σαλάμ τῆς Τανζανίας καί μετά στό Κολουέζι τοῦ Κογκό μέχρι τό 1975.
Τήν δεκαετία 1995-2005 ἔκανε μεγάλη Ἱεραποστολή στήν Τουρκία καί ἰδιαίτερα στά Μύρα τῆς Λυκίας, ὅπου καί ἔχουν βαπτισθεῖ οἱ πρῶτοι 50 χριστιανοί.
Στίς 20 Νοεμβρίου 2005 ἐνθρονίστηκε Μητροπολίτης Νέας Ζηλανδίας. Ροδῖτες καί Δωδεκανήσιοι παρεβρέθησαν στήν ἐνθρόνισή του στόν Καθεδρικό Ναό τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί ἐκεῖ φάνηκε καί ἡ ἀπέραντη ἀγάπη πού εἶχαν στό πρόσωπό του. Στη μακρινή Ζηλανδία καί στά νησιά Φίτζι ἀντίκρισε φτωχά χωριά καί ἀνθρώπους πού διψοῦσαν νά μάθουν γιά τήν Ὀρθοδοξία. Παρά τίς ὅποιες δυσκολίες, ὁλοένα καί αὐξάνονται οἱ κάτοικοι πού δοξάζουν τόν Θεό ἐκεῖ στά μακρινά Φίτζι. Παρέλαβε 1 Ναό καί ἄφησε 16 τό 2018 καί 2 Μοναστήρια. Πάνω στά νησιά τῆς Ζηλανδίας 8 Ναούς καί ἄλλους 8 ναούς στά νησιά Φίτζι, Τόγκα καί Σαμόα.
Καί τώρα στήν Τουρκική Ἀνατολική Θράκη συνεχίζει τήν ἱεραποστολή ἀνάμεσα στούς Τούρκους.
Δ΄. Η ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ
Ἡ μεγάλη ἀλλαγή ἔγινε στά δύο πρεσβυγενῆ Πατριαρχεία Κων/πόλεως ἐπί Βαρθολομαίου 1991 καί Ἀλεξανδρείας ἐπί Πέτρου 1997 καί Θεοδώρου 2004, ὅταν ἀναγνωρίσθηκαν Ἱεραποστολικές Μητροπόλεις καί ἀγκάλιασαν τίς ἐκεῖ Ἱεραποστολικές προσπάθειες.
Στό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρεία εἴχαμε τό 1998
τήν ἐκζήτηση συγγνώμης ἀπό τόν Ἅγιο Νεκτάριο, πού πιστεύω, ὅτι αὐτό ἦταν τό σημεῖο ὀργανωμένης ἐπανεκίνησης τῆς Ἱεραποστολῆς τῆς Ὀρθοδοξίας στήν Ἀφρική καί σ’ὅλο τό κόσμο.
α. Τό Πατριαρχεῖο Κων/πόλεως
ἔχει τίς ἐξῆς Ἱεραποστολικές Μητροπόλεις:
Μητρόπολη Κορέας,
περιλαμβάνει τό κράτος τῆς Νότιας Κορέας.
Μητρόπολη Σιγκαπούρης
, περιλαμβάνει τά κράτη Σιγκαπούρης, Μαλαισία, Ἰνδονησία, Μπρουνέϊ, Τιμόρ, Μαλβίδες, Μπαγκλαντές, Ἰνδία, Πακιστάν, Σρί Λάνκα, Ἀφγανιστάν.
Μητρόπολη Χόγκ-Κόγκ
, περιλαμβάνει τά κράτη Χόγκ-Κόγκ, Ταϊβάν, Κίνα, Μακάο, Φιλιππίνες, Βιετνάμ, Καμπότζη, Ταϋλάνδη, Μυανμάρ, Μογγολία.
Μητρόπολη Νέας Ζηλανδίας
, περιλαμβάνει τά νησιά τοῦ κράτους τῆς Νέας Ζηλανδίας, τά νησιά Φίτζι καί τά νησιά τῆς Πολυνησίας Τόγκα καί Σαμόα.
Μητρόπολη Μεξικοῦ
, περιλαμβάνει τά κράτη Μεξικό, Παναμᾶς, Κόστα Ρίκα, Γουατεμάλα, Νικαράγουα, Ὀνδούρα, Σαλβαδόρ, Μπελἰζ, Βενεζουέλα, Κολομβία, Κούβα, Ἀϊτή, Πόρτο Ρίκο, Ἅγιος Δομίνικος, Τζαμάϊκα.
β. Τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας
ἔχει τίς ἐξῆς Ἱεραποστολικές Μητροπόλεις:
Στήν Κένυα
1 Μητροπόλη Ναϊρόμπι καί 2 Ἐπισκοπές Νιέρυ καί Κισούμου
Στήν Οὐγκάντα
1 Καμπάλας καί 2 Ἐπισκοπές Γκούλου καί Τζίντζας.
Στήν Τανζανία
1 Μητρόπολη Εἰρηνουπόλεως καί 2 Ἐπισκοπές Ἀρούσας καί Μπουκόμπας.
Στό Κογκό
3 Μητροπόλεις Κινσάσας, Κατάγκας, Κανάγκας καί 2 Ἐπισκοπές Γκόμας καί Κισαγκάνι.
Μητρόπολη Νιγηρίας
περιλαμβάνει τά κράτη Νιγηρία, Νίγηρα, Μπενίν και Τόγκος.
Μητρόπολη Ζιμπάμπουε
περιλαμβάνει τά κράτη Ζιμπάμπουε, Ἀγκόλα,
Ἐπισκοπή Μοζαμβίκης
Ἐπισκοπή Μαλάουϊ
Ἐπισκοπή Μποτσουάνας.
Ἐπισκοπή Κογκό Μπραζαβίλ
περιλαμβάνει τά κράτη Μπραζαβίλ καί Γκαμπόν.
Μητρόπολη Καμερούν
περιλαμβάνει τό κράτος τοῦ Καμερούν, Τσαντ, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Ισημερινή Γουινέα και τις νήσους Σαν Τόμας και Πρίγκιπος.
Ἐπισκοπή Ζάμπιας
περιλαμβάνει τό κράτος τῆς Ζάμπιας.
Ἐπισκοπή Ἄκκρας
περιλαμβάνει τό κράτος τῆς Γκάνα, Ακτή Ελεφαντοστούν, Μάλι και Μπουρκίνα Φάσο.
Ἐπισκοπή Βόρειας Μαγαδασκάρης
Ἐπισκοπή Τολιάρας καί Νοτίου Μαγαδασκάρης.
Ἐπισκοπή Μπουρούντι
,περιλαμβάνει τό κράτη Μπουρούντι καί Ρουάντα.
Μητρόπολη Γουϊνέας
καί περιλαμβάνει Σιέρρα Λεόνε, Λιβερίας, Γουϊνέα, Γουϊνέα Μπισάο, Γκάμπια, Σενεγάλη και Πράσινο Ακρωτήριο.
Ἄλλο σημαντικό εἶναι ὅτι ἄρχισαν νά ἐνδιαφέρονται γιά τήν Ἱεραποστολή καί οἱ Ἕλληνες ὁμογενεῖς. Ἀπό τήν Αὐστραλία εἴχαμε τόν Ἱεραπόστολο Ἐπίσκοπο Μαδαγασκάρης Νεκτάριο τόν Ἰούλιο τοῦ 1994. Μέχρι τίς 11/9/2004, ὁπότε καί βρῆκε τραγικό θάνατο στό δυστύχημα τῆς Σιθωνίας μαζί μέ τόν Πατριάρχη Πέτρο. Τόν βοηθοῦσε ἰδιαίτερα ἡ ὁμογένειας τῆς Αὐστραλίας.
Ὅταν ἡ μαμα-Σταυρίτσα βρισκόταν στήν Κένυα τήν βοηθοῦσε ἡ ὁμογένεια τῆς Ἀμερικῆς μέ ἐπικεφαλής τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἰάκωβο. Μάλιστα ἡ Ἀρχιεπισκοπή ὀργάνωσε δύο Ἱεραποστολικές ὀργανώσεις τήν OCMC ὑπό τήν διεύθυνση τοῦ π. Μαρτίν Ρίτσι καί τήν IOCC ὑπό τήν διεύθυνση τοῦκ. ΤριανταφύλλουΔιευθυντοῦ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Βοστώνης. Σέ ὅλες τίς Ἐνορίες ὑπάρχουν ἐπιτροπές ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς. Κάποιες ἀπ’ αὐτές μᾶς βοηθοῦν καί μᾶς. Οἱ Ἐνορίες Ἀπ. Παύλου IRVINE Ἁγ. Βαρβάρας SANTA BARBARA Καλιφόρνιας ἀγόρασαν 2 γεωτρύπανα, πού τά συντηροῦν καί ἐνισχύουν τό Νοσοκομεῖο.
Ε΄. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Βρισκόμαστε σέ μιά κρίσιμη καμπή ἀπό τή δεκαετία τοῦ 90 τῆς Ἱεραποστολῆς στήν Ἑλλάδα. Κρίσιμη καμπή καί γιά τήν ἐσωτερική Ἱεραποστολή καί γιά τήν συνέχεια τῆς ἐποποιίας τῆς Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς τῶν τελευταίων 60 ἐτῶν.
Στήν Ἑλλάδα ὑπάρχουν ὀργανωμένοι 9 Ἱεραποστολικοί Σύλλογοι καί 14 Μητροπόλεις ἔχουν ὀργανωμένα Γραφεῖα Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς.
Τά τελευταία 15 χρόνια ἔχουμε μιά ὑποχώρηση τῆς Ἰεραποστολῆς στήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος. Πρῶτα σέ θεσμικό πλαίσιο ὑπάρχει μιά ὑποβάθμιση τοῦ Γραφείου Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς. Δέν ὑπάρχει ὑπεύθυνος τοῦ Γραφείου, πού νά τό δραστηριοποιεῖ. Ἐκδίδει μόνο τό περιοδικό «ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΘΝΗ» καί ὀργανώνει τήν Ἑβδομάδα Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς μέ μιά ἀφίσσα καί ἕναν σελιδοδείκτη, πού φέτος δέν ἐκδόθηκε.
Τό μάθημα τῆς Ἱεραποστολικῆς δέν διδάσκεται στίς 2 Θεολογικές Σχολές, μετά τήν κοίμηση τῶν καθηγητῶν Ἡλία Βουλγαρἀκη στήν Ἀθήνα καί τοῦ Χρήστου Βάντζου στήν Θεσσαλονίκη. Κάποιοι πού ἀσχολοῦνται στήν Ἀθήνα κυρίως, ἀσχολοῦνται στά πλαίσια τῆς Θρησκειολογίας καί τοῦ Οἰκουμενισμοῦ.
Λόγω ὅμως τῆς οἰκονομικῆς κρίσης ἐδῶ καί 12 χρόνια μειώθηκαν αἰσθητά οἱ οἰκονομικές ἐνισχύσεις πρός τά Ἱεραποστολικά Κλιμάκια καί ἀπό Ἑλλάδα καί Κύπρο.
Ταυτόχρονα παρατηρεῖται μιά ἐσωστρέφεια τῶν Μητροπόλεων, τῶν Μονῶν καί λεγομένων Ἱεραποστολικῶν Συλλόγων.
Μεγάλες καί πολυάνθρωπες Μονές καί Χριστιανικές Ἀδελφότητες δέν ξανοίγονται, δέν νοιάζονται. Ἀπό τίς Μονές ἐξαίρεση ἡ Μονή Γρηγορίου βοηθᾶ τήν Ἱεραποστολή στήν Κολουέζι λόγω παρουσίας μοναχῶν ἐκεῖ καί ἡ Μονή Βατοπαιδίου, πού ἔχει χρήματα καί ἐνισχύει τίς Ἱεραποστολές. Ἀπό τίς Ἀδελφότητες ἐξαίρεση ἡ Ἀδελφότητα τοῦ Σωτῆρος, πού βοηθᾶ τήν Ἱεραποστολή στήν Κανάγκα, λόγω παρουσίας ἀδελφῶν ἐκεῖ.
Ἕνα τελευταῖο ἐνδιαφέρον ὑπῆρξε πρός τήν Ἀλβανία. Λόγω Ἀναστασίου, καί τίποτα ἄλλο.
Σ’αὐτό φταῖνε καί κάποιοι καθοδηγητές τους, πού ἔστρεψαν τήν δράση καί τό ἐνδιαφέρον σέ ἕναν ἄκαρπο ἀντιοικουμενισμό, τόν Ἀντίχριστο, τό 666, τίς ταυτότητες, καί τώρα τελευταία μέ μιά ἐμμονή ἐνάντια στίς μάσκες, τά ἐμβόλια. Ὅλο τό δυναμισμό τους τό ἔρριξαν σέ ἕνα ἐσωτερικό ἀλληλοφάγωμα. Μιά ἄκριτη γεροντο λατρεία, πού ἐξαντλεῖται στήν αὐτονομημένη πνευματική ζωή, μακρυά ἀπό τήν ἀγάπη, πού ὁδηγεῖ πολυάνθρωπες Μονές σέ μαράζωμα.
Στό χῶρο τῶν Ἀρχιερέων καί ἱερέων μιά παρακμή γιά τήν τοῦμθεσμικοῦ ρόλου τῆς Ἐκκλησίας, διάσωση τῆς Ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, τήν προώθηση τῶν ἡμετέρων, στό ἐκκλησιαστικό κίτς, δηλ. τίς πολυαρχιερατικές Λειτουργίες, τά ἄμφια, τά θυμιάματα, τίς καμπάνες, τά κεντητά καί χρυσοκέντητα κ.ἄ.
Οἱ ἐκκλησιαστικές ὀργανώσεις, οὔτε συζήτηση γιά Ἐξωτερική Ἱεραποστολή. Περιορισμός στίς Κατασκηνώσεις, τίς ὁμαδοῦλες, τούς κύκλους. Ἔλειψαν οἱ φωτισμένοι καθοδηγητές τους καί δέν μποροῦν νά πάρουν ρίσκο γιά ἕνα ἅλμα πρός τά ἔξω.
Δυνάμεις πνευματικές στήν Ἑλλάδα ὑπάρχουν. Καί Μητροπόλεις ὑπάρχουν μέ ἱκανούς Ἀρχιερεῖς καί καταρτισμένους κληρικούς. Ὑπάρχει ἱκανό Θεολογικό δυναμικό, μέ πολυάνθρωπες ἀνδρικές καί γυναικεῖες Μονές, καλοργανωμένες ἀνδρικές καί κυρίως πολυάνθρωπες Ἀδελφότητες.
Χρειάζονται ξύπνημα. Καλλιέργεια τῆς ἱεραποστολικῆς συνείδησης.
Στήν ὁμογένεια ὑπάρχουν εὔρωστες Μητροπόλεις καί Ἐνορίες, πού θά μποροῦσαν νά στραφοῦν πρός τήν Ἐξωτερική Ἱεραποστολή. Νά δραστηριοποιηθοῦν καί νά βοηθήσουν.
Ὑπάρχουν πιστοί Ἕλληνες κληρικοί καί χριστιανοί, πού ἔχουν μέσα τους τήν περιπέτεια τοῦ Ὁδυσσέα, τήν φλόγα τῶν Ἱεραποστόλων Κυρίλλου καί Μεθοδίου, πού μποροῦν νά συνεχίσουν τήν νεώτερη ἐποποιία τοῦ Ἑλληνισμοῦ, τήν Ἐξωτερική Ἱεραποστολή.
Β΄ ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ
ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ
κ. Χαράλαμπου Μεταλλίδη,
Προέδρου Ἀδελφότητας Ὀρθοδόξου Ἐξωτερικῆς Ἱεραποστολῆς
Σεβασμιότατε πατέρα Φώτιε, πατέρα Θεοκλητέ καί πατέρα Χρυσόστομε,
σεβαστοί πατέρες,
ἀδελφές ἐν Χριστῷ,
φίλες καί φίλοι της ἱεραποστολῆς,
«χαίρετε ἐν Κυρίῳ»
«ὁ Χριστός ἐν μέσῳ ἡμῶν»
«προσκαλεσάμενοι δέ οἱ δώδεκα τό πλῆθος τῶν μαθητῶν εἴπαν• Οὐκ ἀρεστόν ἐστιν ἡμᾶς καταλείψαντας τόν λόγον τοῦ Θεοῦ διακονεῖν τραπέζαις• Ἐπισκέψασθε οὔν, ἀδελφοί, ἄνδρας ἐξ ὑμῶν μαρτυρουμένους ἑπτά, πλήρεις πνεύματος ἁγίου καί σοφίας, οὕς καταστήσωμεν ἐπί τῆς χρείας ταύτης. ἡμεῖς δέ τῇ προσευχῇ καί τῇ διακονίᾳ τοῦ λόγου προσκαρτερήσομεν. καί ἤρεσεν ὁ λόγος ἐνώπιον παντός τοῦ πλήθους»
(Πράξ. 6, 2-4)
Ὁ λόγος αὐτός πού ἐμπνεύστηκε ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα πρίν 2000 χρόνια ἀπό τά στόματα τῶν Ἀποστόλων, ἐξακολουθεῖ νά ἐμπνέει, νά ἐνισχύει, νά οἰκοδομεῖ καί νά στηρίζει τόν ρόλο κάθε ἀδελφότητας στή διακονία τῆς ἀγάπης πρός τόν πλησίον.
Η διάθεση ὁρισμένων χριστιανῶν νά συμμετέχουν καί νά συνεισφέρουν τίς ὑπηρεσίες τους ἀφιλοκερδῶς στήν ἐντολή τοῦ Κυρίου «ἐπείνασα γάρ, καί ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καί ἐποτίσατέ με», εἶναι ὁ ὅρος γιά τή δημιουργία τῶν ἀδελφοτήτων στήν ὑπηρεσία τοῦ Χριστοῦ.
Πάει πολύς καιρός ὅταν ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους δυτικούς ἱεραποστόλους ἔγραφε στίς φυλλάδες τῶν ἀγγλικῶν ἐταιριῶν
«ἐπιστρέφω στήν Ἀφρική ν' ἀνοίξω ἕναν δρόμο γιά τό ἐμπόριο καί τόν χριστιανισμό. Σεῖς θά φέρετε εἰς πέρας τό ἔργο πού ἐγώ ἄρχισα.»
Δαβίδ Λίβιγκστον
Δεκέμβριος 1857
Ἀπό πολύ νωρίς εἶχαν συλλάβει οἱ Δυτικοί, τή δυναμική καί τήν προοπτική τῶν
«ἐταιριῶν»
στό ρόλο καί στό ἔργο τῆς ἐξωτερικῆς ἱεραποστολῆς.
Βροχή ἱεραποστολικῶν ἑταιρειῶν, γράφει στό βιβλίο του ὁ συγγραφέας Τζέφρι Μουρχάουζ
«οἱ ἱεραπόστολοι».
Ἀναφέρει :
«Ἐπρόκειτο νά χρειαστεῖ ἀκόμη πιό πολύ, γιά τό μέλλον, προσπάθεια ἀπό ὅσο φαντάζονταν οἱ ἱδρυτές πατέρες αὐτή κατά τήν στιγμή τῆς ἀφιερώσεως, στόν ἱεραποστολικό τους σκοπό». Καί συμπληρώνει ὁ ἴδιος «στά ἴχνη τῆς ἱεραποστολικῆς ἐπιχείρησης στή μαύρη ἤπειρο μπορεῖ νά βρεῖ κανείς ἡρωισμό, ὑποκρισία καί ἔντιμη προσπάθεια (συνείδηση δηλαδή) στίς ἴδιες σχεδόν ἀναλογίες».
Μεταξύ του 1792 καί τοῦ 1835, σέ ὅλη τήν Εὐρώπη καί τήν βόρεια Ἀμερική, ἐμφανίστηκε πλῆθος ἱεραποστολικῶν ἑταιρειῶν, μέ σκοπό τή μετάδοση τῆς ἱεραποστολικῆς συνείδησης, γιά τήν ἐξάπλωση τοῦ Εὐαγγελίου στούς εἰδωλολάτρες ἰθαγενεῖς.
Χιλιάδες ἔντυπα πού μετέδιδαν τά νέα ἀπό τίς νέες χῶρες, καθώς ἐπίσης καί πολλά βιβλία παιδικοῦ περιεχομένου μέ κατορθώματα καί ἐξερευνήσεις Δυτικῶν ἱεραποστόλων, ἔγιναν best seller, ὥστε νά δημιουργηθεῖ μία συντήρηση τῆς συνείδησης γιά τόν πολιτιστικό ἐκχριστιανισμό τῶν ἰθαγενῶν.
Σημαντικότερες ἀπό αὐτές ἦταν:
Ἡ Λονδίνιος ἱεραποστολική ἑταιρία 1795
Ἡ Βαπτιστική ἱεραποστολική ἑταιρία 1792
Ἡ Ἐκκλησιαστική ἱεραποστολική ἑταιρία 1799 καί ἄλλες.
Στήν Ἑλλάδα μέσα ἀπό μία μακροχρόνια, πιεστική καί βάρβαρη δουλεία τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας καί μετά ἀπό τόν ἀγώνα τῶν βαλκανικῶν πολέμων, γιά μία Ἑλλάδα μεγάλη τῶν δύο ἠπείρων καί τῶν πέντε θαλασσῶν καί τῆς πολυκύμαντης καί ὀδυνηρῆς μικρασιατικῆς καταστροφῆς, ὁ ρόλος τῶν ἀδελφοτήτων στόν ἑλλαδικό χῶρο ξεκίνησε ἀπό ἕναν τελείως διαφορετικό δρόμο ἀπ' ὅτι αὐτῶν τῶν δυτικῶν ὁμολογιῶν.
Τό ὄνειρο πού ἔσβησε καί ἡ συρρίκνωση τῶν ἐδαφῶν τοῦ ἑλληνισμοῦ, δημιούργησαν τήν ἀνάγκη μίας μεγάλης Ἀναγέννησης τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος, πού κατά τόν καθηγητή ἀρχιμανδρίτη Νεκτάριο Χατζημιχάλη ὀνομάζεται μεσσιανισμός.
Ἀναφέρει : «ἕνεκα τούτου ἕν νέον ὅραμα ἤρχισε νά ἐμφανίζεται. Ἡ μεγάλη ἰδέα μεταμορφοῦται καί λαμβάνει νέον περιεχόμενον. Ἀποβλέπει εἰς τήν πνευματικήν ἀποστολήν τῶν Ἑλλήνων καί ὄχι εἰς τήν γεωγραφικήν ἐπέκτασιν τῆς Ἑλλάδος. Ἐάν ἀναγεννηθῆ ἡ μικρά Ἑλλάς, δύναται νά γίνη καί πάλιν ὁ πνευματικός ὁδηγός τῆς ἀνθρωπότητος. Ἡ ἀξία μεταφέρεται ἐκ τοῦ γεωγραφικοῦ πλάτους καί μήκους τῆς χώρας εἰς τήν πνευματικήν προσφοράν της εἰς τήν ἱστορίαν τοῦ πολιτισμοῦ τῆς ἀνθρωπότητος. Εἰς τήν ἐποχήν λοιπόν, αὐτοκριτικῆς καί βαθείας ἐθνικῆς ἀπογοητεύσεως παρατηροῦμεν ὅτι ἤρχισε νά ὑποχωρεῖ ὁ γεωγραφικός μεσσιανισμός καί νά ἐμφανίζεται ὁ πνευματοκεντρικός μεσσιανισμός τῆς νεωτέρας Ἑλλάδος.»
Ἁγνοί πρωτεργάτες τοῦ Εὐαγγελίου καί στελέχη τῶν ἀδελφοτήτων «Ζωῆς», «Σωτῆρος» καί «Ἀπολύτρωσις», μέ τό πέταγμα τῆς ψυχῆς τους καί μέ τή δύναμη τῆς καρδιᾶς τους, προσπάθησαν νά βεβαιώσουν ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν περιορίζεται στά κλειστά καί μικρά γεωγραφικά σύνορά της πατρίδας μας. Ἡ Ἐκκλησία τῆς ἀγάπης, τῆς κατανόησης, τῆς συγχωρητικότητας, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλπίδας καί τῆς εἰρήνης, δέν περιορίζεται ἀλλά ἁπλώνεται ὡς τρόπος ζωῆς καί σωτηρίας.
Ἡ σπίθα τῆς ἐξωτερικῆς ἱεραποστολῆς ξεκίνησε ἀπό ἐδῶ, ἀπό τήν πόλη τῆς Θεσσαλονίκης τό 1958 στήν Δ΄ συνέλευση ὀρθοδόξου νεολαίας ὁ
«ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ».
Ἄμεσα δημιουργήθηκε ἡ ἀνάγκη δομῶν, ὡς ὑποστηρικτικῆ δύναμη στά μετόπισθεν γιά τίς ἀνάγκες τῆς ἐξωτερικῆς ἱεραποστολῆς.
Ἔτσι, αὐτά τά στελέχη βρέθηκαν σέ κόσμους διαφορετικούς κηρύττοντας Χριστό καί Ἑλλάδα.
Ἐμπνευσμένοι ἄνθρωποι ὅπως ὁ γέροντας τοῦ Εὐαγγελικοῦ Λόγου, ὑπῆρξε ὁ Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος, δημιούργησε τήν δική μας ὀρθόδοξη ἐξωτερική ἱεραποστολή, πού μέ τήν εὐλογία καί τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος βοηθάει στήν ὑλική καί ἠθική συμπαράσταση τῶν ἱεραποστολικῶν προσπαθειῶν.
Δημιουργήθηκε ἐδῶ καί 60 χρόνια καί παρέχει καθαρά ὑπηρεσίες στήριξης στό ἔργο τῆς ἱεραποστολῆς.
Χιλιάδες Ἀφρικανοί βρίσκουν καθαρό νερό ἀνοίγοντας Πηγάδια σέ δύσκολες καί ἄνυδρες περιοχές. Ἐκπαιδεύει παιδιά στήν ἀφρικανική ἤπειρο, χτίζοντας σχολεῖα καί παρέχοντας δωρεάν παιδεία.
Ἐνισχύει τόν ρόλο τῶν μετακινήσεων τῶν ἱεραποστόλων, γιά νά μεταδοθεῖ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ.
Συμμετέχει στήν ἀγορά οἰκοπέδων γιά τήν ἀνέγερση νέων ἐκκλησιῶν, οἰκοδομεῖ ὀρφανοτροφεῖα καί κλινικές καί παρέχει ἰατροφαρμακευτική περίθαλψη καί νοσοκομειακή κάλυψη, ἀνεξαρτήτως δόγματος καί θρησκείας.
Παρέχει συσσίτια μέ ἀποστολή κοντέινερ ἀνθρωπιστικῆς βοήθειας σέ ἱεραποστολικά κλιμάκια.
Χορηγεῖ ὑποτροφίες σέ φτωχά παιδιά καί παρέχει κονδύλια γιά μεταφράσεις σέ τοπικές διαλέκτους.
Φυσικά δέν ὑπῆρξε ἡ μοναδική ἀδελφότητα πού δημιουργήθηκε στήν Ἑλλάδα γιά τίς καθαρά ἱεραποστολικές ἀνάγκες.
Προηγήθηκε λίγο πιό μπροστά τό «πορευθέντες», ὑπό τήν καθοδήγηση τοῦ ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας πατέρα Ἀναστασίου καί μετέπειτα ἀπό ἐμᾶς ὁ «πρωτόκλητος» καί ἡ ἀδελφότητα «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός».
Ἱεραπόστολοι ὅπως ὁ πατέρας Χρυσόστομος, ἐνέπνευσαν καί τάραξαν τά θολά νερά τῆς ἐκκλησίας.
Λίγοι ἀντιλαμβάνονται τόν ρόλο τῆς ἐκκλησίας ὡς ἀποστολική καί αὐτό τό ἐπιβεβαιώνει καί ὁ συγγραφέας καί ἱεροκῆρυξ Στέφεν Νήλ.
Ἀναφέρει
«Λίγοι ἔχουν ἀντιληφθεῖ τήν ἔνταση, στήν ὁποία ἔφτασε ἡ πρόσκληση τοῦ Χριστοῦ κατά τά 2.000 χρόνια πού περάσαν».
Ἐμπνευσμένοι ἱεραπόστολοι οἱ ὁποῖοι κατανάλωσαν τή ζωή τους στή διακονία τῆς ἱεραποστολῆς, μέ τίς προσευχές τους, τήν βιωτή τους καί μέ τήν αὐτοθυσία τους, ἐνέπνευσαν τίς ἀδελφότητες στή συμβολή τῆς ἱεραποστολικῆς συνείδησης.
Ὁ Νικόδημος Σαρικᾶς, ὁ πρῶτος ἱεραπόστολος ἐνέπνευσε καί σκόρπισε τό φῶς τοῦ Χριστοῦ στήν Ἀνατολική Ἀφρική.
Ὁ παπά-Χρυσόστομος, ἡ μάμα Σταυρίτσα, ὁ Κοσμᾶς Γρηγοριάτης, ὁ Χαρίτων Πνευματικάκης, ἀκόμη καί ὁ Νεκτάριος Κέλλης, πού ἀκόμη τόν ἀναζητοῦν τά παιδιά τῆς Μαδαγασκάρης, μετά τό δυστύχημα μέ τό Σινούκ, παραμένουν οἱ ἄσβεστες καντῆλες τῆς ἱεραποστολικῆς συνείδησης.
Ὑπῆρξαν τά κεράκια πού δέν ἔσβησαν ποτέ, τά φωτεινά μονοπάτια τῆς ἱεραποστολῆς, ἡ αὐτοθυσία, ὁ ἐνθουσιασμός, ἡ πίστη, ἡ ἐλπίδα, καί πάνω ἀπό ὅλα ἡ ἀγάπη γιά τόν πλησίον ἐνέπνευσε μέλη τῶν ἀδελφοτήτων, ὅλους ἐμᾶς πού βρισκόμαστε τώρα ἐδῶ νά γίνουμε κοινωνοί τῆς ἱεραποστολικῆς συνείδησης.
Μέ τή προτροπή τους δημιουργήθηκε ἡ ἀποστολική διακονία τῆς ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Παράλληλα καλλιεργήθηκε ἡ ἑβδομάδα ἐξωτερικῆς ἱεραποστολῆς. Ὁμιλίες καί συγκεντρώσεις σέ κατηχητικά καί κατασκηνώσεις. Χῶροι ἱεραποστολικῶν μαθημάτων ἀπό τήν ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μέ ἐπιστημονικές προσεγγίσεις στόν ἱεραποστολικό λόγο. Προβολές τῶν ἱεραποστολικῶν δραστηριοτήτων μέ διαφάνειες σέ μαζικούς χώρους συγκέντρωσης, καθώς καί ὁ τρόπος ζωῆς καί κουλτούρας τῶν ἰθαγενῶν, ἀποτελοῦν τό ἔναυσμα τῆς ἱεραποστολικῆς συνείδησης.
Τό τί εἶναι ἡ συνείδηση μπορεῖ νά μεταφραστεῖ μέ τόν ὁρισμό
«συνείδηση εἶναι ἡ νοητική δυνατότητα ἑνός ἀνθρώπου, ἡ ὁποία τοῦ ἐπιτρέπει σέ προέκταση τῶν αἰσθήσεών του, νά γνωρίζει καί νά κατανοεῖ τόν ἑαυτό του, τό περιβάλλον του, τά συμβαίνοντα γύρω του καί μέσα του καί νά ἔχει τό δυνατόν τήν αἴσθηση τῆς «θέσης» καί τῆς σημασίας του στόν κόσμο, καθώς καί τό ἀντίκτυπο τῶν πράξεών του».
Αὐτός εἶναι ὁ ἐπιστημονικός ὅρος τῆς συνείδησης. Μά ἐπιτρέψτε μου πατέρες καί ἀδελφοί, νά σᾶς διηγηθῶ καί τή δική μου προσωπική ἐμπειρία τῆς συνείδησης στόν χῶρο πού διακονοῦμε.
Καθόμουνα στό γραφεῖο τῆς ἱεραποστολῆς, ὅταν χτύπησε ἡ πόρτα καί μέ τό ἐμπρός, μπῆκε μέσα μία κυρία μεγάλης ἡλικίας συγκύπτουσα πού μόλις καί μετά βίας κρατοῦσε τή μέση της μέ ἕνα μπαστούνι. Τόση ἦταν ἡ κύφωση, πού δέν εἶδα ποτέ τό πρόσωπό της. Μοῦ μίλησε ἀργά καί μέ ρώτησε ἄν εἶμαι ὁ ταμίας τῆς ἱεραποστολῆς. Μέ τή συγκατάβασή μου, ὅτι εἶμαι αὐτός πού ψάχνει, ἔβγαλε ἀπό τήν τσάντα της ἕνα κουτάκι καί τό ἔβαλε μέ τρεμάμενα τά χέρια της στά δικά μου.
-Αὐτά ἔχω παιδί μου, μοῦ εἶπε, εἶναι ὅ,τι πολυτιμότερο μοῦ ἔμεινε ἀπό τόν ἄνδρα καί τό παιδί μου καί ἀπό ὅσα πρόσφερα μέχρι τώρα στήν ἱεραποστολή, εἶναι τά τελευταία.
Ἔφυγε μέ τόν ἴδιο τρόπο, ἀργά καί βασανιστικά, ὅπως ἦρθε.
Ὅταν ἄνοιξα τό κουτί, ἀνακάλυψα τά χρυσά δόντια τῶν ἀγαπημένων της προσώπων. Πράγματι, τά εἶχε δώσει ὅλα! Συγκινήθηκα, μέ πῆραν τά δάκρυα!
Ὄχι τόσο γιά τό ποσό πού εἰσέπραξα ἀπό τήν πώληση τῶν ἀντικειμένων, 990€ θυμᾶμαι γιά τό ταμεῖο τῆς ἀδελφότητας, ἀλλά ἐπιβεβαίωσα μέσα μου τή βαθειά ἱεραποστολική συνείδηση πού εἶχε ἀναπτυχθεῖ στά μέλη τοῦ Σωματείου μας.
Μοῦ ἦρθαν σκέψεις ἀπό ἄλλες ἐποχές, ὅταν στήν Βυζαντινή Αὐτοκρατορία, πολύ πιό μπροστά ἀπό ἄλλους, μίας ἄλλης ἱεραποστολικῆς προσπάθειας, μεγάλης ὀντότητας καί βεληνεκοῦς, ὑπῆρξε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος.
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, μέσα στήν τρικυμία τῶν διώξεών του, ἀπομονωμένος, ἔγινε ὁ Ἀπόστολος μέ τόν οἰκουμενικό ζῆλο, πού δέν ἔπαψε ποτέ μέχρι τήν τελευταία μέρα τῆς ζωῆς του, νά ἐκδηλώνει τό ἀμείωτο ἐνδιαφέρον καί τόν πόθο νά ἐπιστρέψουν στόν Χριστό οἱ εἰδωλολάτρες.
Παρουσιάζει ἐκπληκτικό ἐνδιαφέρον, μελετώντας τίς ἐπιστολές τοῦ Ἁγίου. Ἔγραφε ἀπό τήν ἐξορία μέ ἐπιμονή καί ἀγάπη. Παρακαλεῖ τούς πλούσιους φίλους του, νά βοηθήσουν τούς ἱεραποστόλους. Τό ἐνδιαφέρον του παραμένει ζωηρό καί ἔντονο, παρόλη τήν εὔθραυστη ὑγεία του στήν ἐξορία.
Παραγγέλνει
«οὐδείς γάρ ὑμῖν ἔχει λεῖψαι, οὐδέ νῦν, ἀλλά τῆς αὐτῆς ἀφθονίας καί δαψιλείας ἀπολαυεῖν ὑμᾶς, εἴτε ἐν ἐνδύμασιν, εἴτε ἐν ὑποδήμασιν, εἴτε διατροφάς τῶν ἀδελφῶν».
Ἱκετεύει ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος, ὅταν γράφει γιά νά παρακαλέσει ὁρισμένους εὐσεβεῖς κληρικούς, νά σπεύσουν σέ χῶρες τῆς ἱεραποστολῆς.
Τούς τό ζητάει ὡς προσωπική χάρη. Τούς παρακινεῖ
«μή τοῖνον μέλλει, μηδέ ἀναβάλλουν, ἀλλά πλείονι κέχρησο τῷ τάχει, σπεῦσον ἀμέλλητι».
Δέν μποροῦσε, γράφει ὁ ἀρθρογράφος, ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος νά ἡσυχάσει συνειδησιακά.
Ὁ Νικόδημος Σαρίκας, γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, διήνυσε χιλιάδες χιλιόμετρα, κάτω ἀπό ἀντίξοες συνθῆκες της τότε ἐποχῆς,
«ἐν κινδύνοις καί θλίψεσι»,
ὅπως ἀναφέρει καί ὁ θεῖος Παῦλος. Ἡ ἀγωνία του καί ἡ ἀνησυχία του νά ἑδραιωθεῖ ἡ Ὀρθοδοξία στήν ἀνατολική Ἀφρική, κορυφώνεται μέ τίς ἐπιστολές του πρός τό οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί τήν ἐκκλησία τῆς Κύπρου, γιά περισσότερη βοήθεια στίς κοινότητες τῶν ἰθαγενῶν. Αὐτό ἀποδεικνύεται στήν ἀναφορά τοῦ βιβλίου τῆς ὀρθοδόξου Ἐξωτερικῆς ἱεραποστολῆς
«Φῶς Χριστοῦ στήν Ἀνατολική Ἀφρική».
Τό ἴδιο ἔγινε καί μέ τόν πατέρα Χρυσόστομο στήν Ἀφρική. Ὅταν ἦταν νά κατέβει, τοῦ ἔλεγαν
«πού θά πᾶς σ' αὐτήν τήν ἡλικία, θά πεθάνεις»
καί αὐτός, μέ τήν γνωστή του φράση ἀνταπαντοῦσε
«ποτέ δέν εἶναι ἀργά, ποτέ δέν εἶναι ἀργά. Ὑπάρχουν καί στήν Ἀφρική μνήματα.»
Ὁ γέροντας, μέχρι τήν τελευταία ἡμέρα τῆς ζωῆς του, εἶχε τίς χορδές τῆς συνείδησής του εὐθυγραμμισμένες στό θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Χιλιάδες γράμματα εἶχαν σταλεῖ ἀπό τά χέρια του, παρακαλώντας καί ἀναμένοντας βοήθεια ἀπό τήν Ἑλλάδα. Παρακαλοῦσε κάθε ἐνεργό μέλος τῆς Ἐκκλησίας, νά δώσει χείρα βοηθείας στό ἐπίπονο ἔργο τῆς ἐξωτερικῆς ἱεραποστολῆς.
Οἱ ἐπιστολές αὐτές, καθώς καί ἡ προπαρασκευή του, λίγο πρίν κατέβει στήν Ἀφρική, μέ τό περιοδικό
«ὅτι παρά σοι πηγή ζωῆς»,
καθώς καί τίς ἡμέρες πού βρέθηκε στό πατριαρχεῖο
«ἀνέκδοτες σελίδες»,
ἀπό τό προσωπικό ἡμερολόγιο τοῦ παπᾶ-Χρυσόστομου ἀποτελοῦν καί συνιστοῦν συμμετοχή στή διαμόρφωση ἱεραποστολικῆς συνείδησης.
Ἀλλά καί οἱ ἀδελφότητες δέν ἔπαψαν νά ἐκδίδουν ἐπιστημονικές μελέτες, συγγράμματα καί μεταφράσεις, συμβάλλοντας στήν ἐνδυνάμωση τῆς ἱεραποστολικῆς συνείδησης στήν Ἑλλάδα.
Σημαντικές ἀναφορές στά προβλήματα τῆς ἱεραποστολῆς ἐξέδωσε καί ὁ παπά-Κοσμᾶς Γρηγοριάτης, μέ τό βιβλίο τοῦ
«σκέψεις περί ἱεραποστολῆς μέσα ἀπό τήν πράξη».
Ἡ πολυτάλαντη ἱεραπόστολος μάμα Σταυρίτσα, συγκινοῦσε μέ τά γράμματά της κάτω ἀπό τίς δύσκολες συνθῆκες πού ἐργαζόταν σέ μεγάλη ἡλικία. Οἱ καταγραφές της στό προσωπικό της ἡμερολόγιο γιά τίς συνθῆκες διαβίωσης καί τίς στερήσεις σέ βασικές ἀνάγκες, μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς της, συγκινοῦσαν καί ἀλλοίωναν συνειδήσεις γιά τήν ἱεραποστολική προσπάθεια.
Ὁ ἀπελευθερωτικός ἀγώνας τῆς Κύπρου καί οἱ προσπάθειες γιά αὐτοδιάθεση ἀπό τούς Ἄγγλους, ταυτίστηκαν ἀπόλυτα μέ τήν προσπάθεια τῶν ἀπελευθερωτικῶν κινημάτων τῶν μαύρων ἰθαγενῶν, ἐναντίον τῆς ἐκμετάλλευσης τῶν Ἄγγλων ἀποικιοκρατῶν.
Οἱ ἰδέες καί ὁ ἀγώνας τῶν Ἑλλήνων, ἐνέπνευσε τούς ἰθαγενεῖς κάτω ἀπό μία πανορθόδοξη ἐκκλησία, πού καταλαβαίνει ἀπόλυτα τίς τάσεις τῆς φυλετικῆς προσπάθειας, γιά μία ἀνεξάρτητη καί ἐλεύθερη μαύρη Ἤπειρο.
Ἡ ταύτιση αὐτή τῶν ἀγώνων τῆς ἀφρικανικῆς Ἠπείρου, δέν ἄφησε κανέναν ἀσυγκίνητο συνειδησιακά στόν ἱεραποστολικό χῶρο τῆς Ἑλλάδας.
Σεβαστοί πατέρες καί ἀδελφοί,
σήμερα ὁ κόσμος πάσχει ἀπό συνειδησιακό μαρασμό καί ἀδιαφορία γιά τό ἔργο τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου καί ὁ ἱεραποστολικός ἐνθουσιασμός μαραζώνει καί συρρικνώνεται, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλο.
Σέ ἕναν κόσμο, ὅπου ἡ βία, τό κέρδος καί τό δίκαιο τοῦ ἰσχυρότερου ἔχουν τόν πρῶτο λόγο, καλούμαστε ἐμεῖς πού βρισκόμαστε σέ αὐτόν τόν εὐλογημένο ἀμπελώνα τοῦ Χριστοῦ νά μιλᾶμε γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ.
Ἡ συμβολή τῶν ἀδελφοτήτων στήν ἱεραποστολική συνείδηση, ἐμπνεύστηκαν ἀπό τά φωτεινά μονοπάτια πού ἄνοιξαν οἱ πρῶτοι ἐργάτες καί μᾶς φέρνει ἀντιμέτωπους μέ μία νέα τάξη πραγμάτων, ὅπου οἱ ἀξίες τῆς αὐτοθυσίας καί τοῦ χρέους, στή διακονία τοῦ πλησίον, βρίσκονται σέ ἔκπτωση.
Στό νέο κόσμο πού μᾶς περιβάλλει, ὅπου τά μέσα ἐπικοινωνίας καί προβολῆς ἔγιναν πιό μαζικά πιά στοχευμένα, ὁ κόσμος τῆς ἠλεκτρονικῆς ἐποχῆς μπορεῖ καί ἐπιτρέπει νά ἔχουμε λόγο στό παγκόσμιο προσκήνιο.
Ἄς μήν ἀφήσουμε τό ὑποσυνείδητο νά κυριαρχεῖ στό συνειδητό. Ἡ Σοφία τοῦ Θεοῦ, μέσα ἀπό τήν μάτια τῶν Πατέρων τῆς ὀρθόδοξης, ἀνατολικῆς καί ἀποστολικῆς ἐκκλησίας, ἀποτελεῖ πρόκληση καί πρόσκληση γιά τόν 21ο αἰώνα.
Δέν ἔχει νά φοβηθεῖ τίποτα, παρά ἔχει νά δώσει πολλά, στόν ταλαιπωρημένο καί ἄθεο κόσμο μας.
Ἡ ἐλπίδα τοῦ Ἀναστημένου Θεοῦ καί ἡ ἀποκατάσταση τοῦ πεπτωκότος κτίσματος, πρέπει νά μεταδοθεῖ στόν κόσμο ὡς Φῶς καί Ἐλπίδα, ὑπαρκτή καί ἀναγκαία.
Ἡ ἑνότητα καί συνεργασία τῶν ἀδελφοτήτων, ὁ κοινός στόχος καί ἡ κοινή πορεία, μᾶς κατευθύνουν νά συνεχίσουν τό ἔργο.
Ἄς μήν ποῦμε ποτέ αὐτό πού εἶπε ὁ προφήτης Ἠλίας
«Κύριε, μέ ἄφησες μόνο».
Ὄχι, δέν μᾶς ἄφησε μόνους ποτέ. Χιλιάδες ἄνθρωποι εἶναι ἕτοιμοι νά μᾶς ἀκολουθήσουν, ἐφόσον μιλᾶμε γιά τό ἔργο τῆς ἱεραποστολῆς.
Καί ὅπως γράφει μία μεγάλη δυτική ἱεραπόστολος :
«ἐφόσον μπορεῖς, μίλα γιά τόν Χριστό, καί θά δεῖς χιλιάδες νά σέ ἀκολουθοῦν».
Γράφε, γιατί ἄν τά γραπτά σου κάνουν κάποιον νά ΄χει πιό πολύ ἐπίγνωση τοῦ Θεοῦ καί τοῦ πλησίον, τότε ὀφείλεις νά γράφεις...
Μιλήσαμε γιά τήν ἀρχή τῆς διακονίας τῶν ἀδελφοτήτων, στά πρωτοχριστιανικά χρόνια. Μιλήσαμε γιά τοῦ δυτικοῦ τύπου τῆς ἱεραποστολικές ἑταιρεῖες, πῶς ὀργανωμένα καί μεθοδικά, μέ χρήματα καί μέσα, κατέφθασαν καί ὀργάνωσαν τά ἱεραποστολικά κλιμάκια.
Μιλήσαμε γιά τούς Ἕλληνες ἱεραποστόλους, οἱ ὁποῖοι ψυχή τε καί σώματι, δόθηκαν στή διακονία τῆς ἱεραποστολῆς, φωτεινά παραδείγματα γιά τούς σημερινούς ἱεραποστόλους.
Μιλήσαμε γιά τό πνεῦμα τό ἱεραποστολικό, πού ὑπῆρχε στή βυζαντινή θεοκρατική αὐτοκρατορία καί γιά τό βάρος τῆς ἱερῆς παρακαταθήκης τῆς συνέχειας γιά τόν ἐκχριστιανισμό τῶν λαῶν, πού σύμφωνα μέ τό Γάλλο ἱστορικό Σίμ δήλωνε:
«Οὐδέν καινόν ὑπό τοῦ ἡλίου. Καί οἱ περιοχές ἀπό τίς πιό ἀπομακρυσμένες στίς ὁποῖες εἰσδύουν ἱεραπόστολοί μας, ἐν πολλοῖς ἔχουν γιά πρώτη φορά δεχθεῖ τό Εὐαγγέλιο ἀπό Ἕλληνες ἱερεῖς».
Πιστεύω στή δύναμη τοῦ ἐμπειρικοῦ κηρυκτικοῦ λόγου, ὡς τόν μόνο δρόμο ἐπανευαγγελισμοῦ τῶν Ἑλλήνων σέ κοινό σκοπό καί στόχο γιατί ὁ 21ος αἰώνας θά εἶναι ὁ αἰώνας τῆς Ὀρθοδοξίας σύμφωνα μέ τόν καθηγητή θεολογίας Στίβεν Ράνσιμαν.
Ὁ ρόλος τῶν ἀδελφοτήτων συνέβαλε τά μέγιστα, ὅσον ἀφορᾶ στήν ἱεραποστολική συνείδηση πού διαμορφώθηκε ἀπό τίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 6ου αἰώνα.
Κατεύθυνε, συντόνισε, ὀργάνωσε, συγκρότησε, προώθησε καί διοχέτευσε ὑποστηρικτική δύναμη μεγάλου μεγέθους καί βεληνεκοῦς, στό βωμό τῆς ἱεραποστολικῆς προσπάθειας μετάδοσης τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου εἰς πάντα τά ἔθνη.
Ὁ σκοπός ἱερός, ἀνιδιοτελής, ἄντλησε ἀπό τό περίσσευμα τῆς καρδιᾶς τοῦ Ἕλληνα «ὕδωρ ζῶν» καί μέ αὐτό πότισε τό δέντρο τῆς ἱεραποστολῆς πάντα τά ἔθνη.
Πολλές φορές ἀντιμετώπισαν τίς ἀδελφότητες μέ ἀδιαφορία, προπηλακισμούς καί μικροψυχία, μέσα καί ἔξω ἀπό τόν ἐκκλησιαστικό χῶρο, ὡς παραθρησκευτικές ὀργανώσεις καί κατηγορήθηκαν ὡς ἀδιάφοροι νά συμμετέχουν στά μεγάλα προβλήματα, οἰκονομικά καί κοινωνικά, στό ἐσωτερικό τῆς χώρας.
Πέραν τούτων τῶν μικρῶν πικρόχολων ἀρνητικῶν καταστάσεων πιστεύω πώς ἦρθε ἡ ὥρα μίας πιό βαθιᾶς ἀνασυγκρότησης καί συνεργασίας, τῶν ἱεραποστολικῶν πατριαρχείων μέ τήν πολιτεία, στά μεγάλα καί ὑπαρκτά προβλήματα ἀναθεώρησης τῶν θεσμῶν καί τῶν ἀξιῶν στήν παγκόσμια πραγματικότητα.
Ἡ ἐκκλησία ἀπό μόνη της δέν θά μπορέσει νά διαχειριστεῖ προβλήματα πού θά προκύψουν στό μέλλον, ἄν δέν ὑπάρξει ἡ πολιτική καί οἰκονομική ὑποστήριξη τοῦ κράτους.
Ἡ πολιτεία πρέπει νά κατανοήσει ὅτι, τά ἐθνικά ἐξωτερικά συμφέροντα περνοῦν πάντα ἀπό τό κατώφλι τῶν πατριαρχείων ὡς θεσμός γιά τά ἐθνικά μας συμφερόντα. Πρέπει νά κατανοήσει ἡ πολιτεία ὅτι, οἱ καλύτεροι πρεσβευτές τῆς χώρας μας εἶναι οἱ ἱεραπόστολοι.
Ἡ διάθεση τῶν πατριαρχείων ὑπάρχει, ἀλλά λείπει ἡ ἀνασυγκρότηση, ὁ προγραμματισμός καί ὁ στόχος πρός αὐτή τήν ἀναγκαία συνεργασία.
Μόνο κάτω ἀπό τήν ὀμπρέλα τοῦ κράτους καί τῆς πολιτείας ἡ ἐκκλησία μπορεῖ νά παίξει ρολό ἱεραποστολικῆς ἀναθεώρησης.
Τό μέλλον θά δείξει ἄν αὐτή ἡ συνεργασία μπορεῖ νά συνυπάρξει στήν πατρίδα μας, γιατί ὅπως ἀναφέρει ὁ Στρατής Μυριβήλης
«ὅλες οἱ θάλασσες τοῦ κόσμου εἶναι Ἑλλάδα. Ἀρκεῖ νά διώξουμε τό ἄλγος πού μᾶς τυραννάει, τή διχόνοια».
Γ΄ ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλος ὡς Ἱεραπόστολος
Ἀρχιμ. Δανιήλ Ἀεράκη, Ἱεροκήρυκος
Ἀποστολή, Ἀπόστολος, Ἀποστέλλω! Τρεῖς λέξεις βασικές γιά τήν Ἐκκλησία, πού κατ’ ἐξοχήν εἶναι Ἀποστολική. Καί λέγεται ἡ Ἐκκλησία Ἀποστολική, ὄχι μόνο διότι ἔχει τήν ἀρχή της στόν πρῶτο Ἀπόστολο, στόν Ἰησοῦ Χριστό, «ὄν ἀπέστειλεν ὁ Πατήρ», ἀλλά καί διότι τό ἔργο της κυρίως εἶναι ἀποστολικό.
Θά ἔφθανε ὁ ὅρος «ἀποστολή», ἀλλ’ ἐπειδή ἀποστολή ἔχουν καί ἄλλοι ὀργανισμοί καί ἄλλες ὑπηρεσίες, προσθέτουμε τήν ἱερότητα. Καί μιλᾶμε γιά «ἱεραποστολή». Καί βέβαια δακρίνουμε τήν ἐξωτερική ἀπό τήν ἐσωτερική ἱεραποστολή. Ὡς ἐξωτερική νοοῦμε τήν ὀρθόδοξο ὁμολογία καί θεολογία σέ ξένες χῶρες, ὅπως κυρίως εἶναι χῶρες τῆς Ἀφρικῆς καί τῆς Ἀσίας. Ἄν ὅμως λάβουμε ὑπ’ ὄψιν τή χαλάρωσι τῆς πνευματικῆς ζωῆς, τήν ἀποξένωσι τοῦ μέγιστου μέρους τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ μας ἀπό τήν Ἐκκλησία καί τήν ἄγνοια βασικῶν ἀρχῶν τῆς χριστιανικῆς μας Πίστεως, τότε δέν θά πέφταμε ἔξω, ἄν καί τήν προσπάθεια ἀναζωπυρώσεως τῆς ἐκλησιαστικῆς ζωῆς στήν Πατρίδα μας, τήν θεωρούσαμε καί αὐτήν «ἔξωτερικη» Ἱεραποστολή. Μιλᾶμε γιά Χριστό καί Εὐαγγέλιο, γιά Ἀλήθεια καί Ἁγιότητα σέ ἕνα χῶρο, πού μόνο στατιστικά βαυκαλιζόμαστε ἐνίοτε νά τόν θεωροῦμε 95 % ὀρθόδοξο!
Ἀπόλυτη ἀνάγκη ἱεραποστολῆς ἔχουμε ὅλοι, καί οἱ ἐντός καί οἱ ἐκτός, καί οἱ ἐν Ἑλλάδι καί οἱ ἐκτός Ἑλλάδος, καί οἱ θεωρούμενοι βαπτισμένοι πού ὅμως ζοῦν ὡς ἀβάπιστοι, καί οἱ τύποις χριστιανοί καί οἱ τυπολάτρες ὀρθόδοξοι καί οἱ ἀθεΐζοντες θρησκευόμενοι!
Ἄν ἡ Ἐκκλησία εἶναι στρατευόμενη καί τά συνειδητά της μέλη εἶναι στρατιῶτες Ἰησοῦ Χριστοῦ, τότε ἡ ἀναγκαιότερη στολή τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ ἀποστολή. Ἄν ἡ Ἐκκλησία παλεύη μέσα σέ θαλασσοταραχές, τόν ἰσχυρότερο στόλο της τόν κατευθύνει ὁ ἀπόστολος. Ἄν ἡ Ἐκκλησία ἔχη τίς ρίζες της στόν Οὐρανό, τότε τό ρῆμα πού κάνει τό βῆμα τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, εἶναι τό «ἀποστέλλω».
Δεκάδες φορές στήν Καινή Διαθήκη ὁ σαρκωμενος Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, παρουσιάζει τήν παρουσία Του στόν κόσμο ὡς ἀποστολή τοῦ Οὐράνιου Πατρός.
«Ἀπέστειλεν ὁ Θεός τόν υἱόν αὐτοῦ εἰς τόν κόσμον»
(Ἰωάν. γ' 17).
Ὁ διάδοχος τοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ καί διάκονος τοῦ Εὐαγγελίου λέγεται «ἀπόστολος». «Καθώς ἀπεσταλκε μέ ὁ Πατήρ, κἀγώ πέμπω ὑμᾶς» (Ἰωάν. κ' 21). Στήν ἀρχιερατική Του προσευχή τονίζει:
«Καθώς ἐμέ ἀπέστειλας εἰς τόν κόσμον, κἀγώ ἀπέστειλα αὐτούς εἰς τόν κόσμον»
(Ἰωάν. ιζ' 18).
Τό κατ’ ἐξοχήν δέ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ ἀποστολή στό κήρυγμα:
«Οὐκ ἀπέστειλέ με Χριστός βαπτίζειν, ἀλλ’ εὐαγγελίζεσθαι»
(Α' Κορ. α' 17). • Ἡ σπουδαιότερη ἐργασία τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἀποστολή:
«Πῶς ἐπικαλεσονται εἰς ὅν οὐκ ἐπίστευσαν;
Πῶς δέν πιστεύσουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν;
Πῶς δέ ἀκούσουσι χωρίς κηρύσσοντος;
Πῶς δέ κηρύξουσιν ἐάν μή ἀποσταλῶσιν;
Καθώς γέγραπται˙ Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τά ἀγαθά!»
(Ρωμ. ι' 14-15).
Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς διάλεξε τό σπουδαιότερο, ἀλλά καί δυσκολώτερο ἔργο: τήν ἱεραποστολή. Ὅσα λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος γιά τήν δίκη του περιπετειώδη ἱεραποστολή, ἰσχύουν καί γιά τόν ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό: Μέ ὅσα ἔπραττε καί ἀγωνιζόταν, συνιστοῦσε τόν ἑαυτό του
«ὡς Θεοῦ διάκονο».
Γιά τήν ἱεραποστολή ἐπέδειξε
«ὑπομονήν πολλήν»,
πέρασε τή ζωή του
«ἐν θλίψεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν στενοχωρίαις»,
διῆλθε τόσα μέρη κηρύττοντας
«ἐν πληγαῖς, ἐν φυλακαῖς, ἐν κόποις, ἐν ἀγρυπνίαις»,
τήν ἐπίγεια ζωή του τήν διῆλθε «ἐν νηστείαις, ἐν ἁγνότητι, ἐν χρηστότητι, ἐν Πνεύματι Ἅγίῳ, ἐν ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ». Ζοῦσε ὡς ἐπίγειος ἄγγελος
«ὡς μηδέν ἔχων καί πάντα κατέχον»
(Β' Κόρ. στ' 4-10). Τήν κοπιώδη καί μαρτυρική του ἱεραποστολική πορεία θά μπορούσαμε νά τήν συνοψίσουμε στόν γνωστό Χρυσοστομικο λόγο:
«Κήρυγμα ὁδεῦον διά πάσης ἀνέσεως οὐκ ἔστι κήρυγμα».
Ἄς παρουσιάσουμε μερικές ὄψεις τῆς ἀληθινῆς ἁγιοκοσματικης ἱεραποστολῆς:
Ἄν ἀπόστολος σημαίνη αὐτός ποῦ λέει «παρών» στόν κάλεσμα τοῦ Οὐρανοῦ, τότε ὁ Κοσμᾶς ἦταν ὁ ἀπόστολος, σάν τόν Ἡσαΐα τόν προφήτη, πού στό ἐρώτημα τοῦ Θεοῦ
«ποιόν νά ἀποστείλη;»
παραδόθηκε προσφέροντας τόν ἑαυτό του:
«Ἰδού ἐγώ, Κύριε, ἀπόστειλόν με»
(Ἡσ. στ' 8). Ὁ Κοσμᾶς ἦταν ἀπόστολος πού ἄφησε τά πάντα γιά ν’ ἀκολούθηση τόν Χριστό τοῦ Εὐαγγελίου καί τῆς σωτηρίας, ὅπως οἱ πρῶτοι τοῦ Χριστοῦ Ἀπόστολοι. Τό κάλεσμα τοῦ ἦρθε ἀπό τόν Οὐρανό, ἀφοῦ ὁ ἴδιος πάλαιψε μεταξύ του καλοῦ καί τοῦ καλύτερου. Καλό τό μοναστήρι. Μά πιό καλό, ἀπείρως καλύτερο, ἡ ἀγάπη γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Στή Μονή Φιλοθέου γονατιστός παρακαλοῦσε:
«Γνώρισόν μοι, Κύριε, ὁδόν, ἐν ᾗ πορεύσομαι»
(Ψαλμ. 142,8).
Στήν ἀγωνία του ἀπάντησι ἔδωσε ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ. Ἄνοιξε τή Γραφή. Τό βλέμμα του ἔπεσε στό ρητό του ἀποστόλου Παύλου:
«Μηδείς τό ἑαυτοῦ ζητείτω, ἀλλά τό τοῦ ἑτέρου ἕκαστος»
(Α' Κόρ. ι' 24).
Σάν νά τοῦ ἔλεγε τό Πνεῦμα τό Ἅγιον:
«Κοσμᾶ! Μή σκέπτεσαι μόνο τό δικό σου πνευματικό συμφέρον. Σκέψου καί τούς ἄλλους. Οἱ ὀρθόδοξοι ἀδελφοί σου χάνονται. Τό ἔθνος ἐξισλαμίζεται. Τά παιδιά μένουν καί ἀγράμματα καί ἀκατήχητα. Πάρε τό ραβδί τῆς ἱεραποστολῆς καί βγαῖς! Θά σέ ὁδηγῶ «εἰς εὐθεῖαν ὁδόν». Μόνο νά πῆς τό μεγάλο «Ναί!».
Τό «Ναί» τό εἶπε μετά ἀπό πολλές προσευχές. Τό «Ναί» τό εἶπε ὕστερα καί ἀπό τή συμβουλή πού ζήτησε ἀπό θεωμένους πατέρες. Τό «Ναί» τό εἶπε κυρίως ὅταν τόν εὐλόγησε ὁ τότε Πατριάρχης Σωφρόνιος.
Ἄν ἀπόστολος καί Ἱεραπόστολος εἶναι αὐτός πού τρέχει μετ’ ἐμποδίων, γιά νά κερδίση ψυχές, τότε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἦταν ἀληθινός ἱεραπόστολος. Στούς δώδεκα ἀποστόλους του ὁ Χριστός εἶχε πεῖ:
«Σᾶς ἀποστέλλω ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων»
(Ματθ. ι' 16). Ὁ Κοσμᾶς ὑπῆρξε τό ἐξαγνισμένο πρόβατο τῆς χάριτος, πού βάδισε ἀνάμεσα σέ λύκους. Νίκησε. Τούς ἀγρίους τούς μετέβαλε σέ ἁγίους. Τούς λύκους τούς μετέτρεψε σέ ἀρνιά.
Ἐμπόδια; Πολλά συνάντησε. Μαζί μέ τόν ἴνδαλμά του, τόν Παῦλο, θά μποροῦσε νά λέη:
«Καθ’ ἡμέραν ἀποθνήσκω»
(Α' Κόρ. ιε' 31). Ἐμπόδιο οἱ ἀλλόφυλοι καί οἱ ἀλλόθρησκοι. Ἐμπόδιο οἱ κατακτητές ὀθωμανοί Τοῦρκοι. Ἐμπόδιο ἡ μανία γιά τόν ἐξισλαμισμό τοῦ ὀρθόδοξου λαοῦ. Ἐμπόδιο οἱ Ἑβραῖοι, πού διαιωνίζεται τό μίσος τους κατά τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας. Ἔλεγε χαρακτηριστικά:
«Χίλιοι Τοῦρκοι μέ ἀγαποῦν κι ἕνας ὄχι τόσο. Χιλιάδες Ἑβραῖοι θέλουν τό θάνατό μου καί ἕνας ὄχι».
Ἐμπόδια ἀκόμα εἶχε ὁ ἅγιος καί στήν ἀρχή τῆς ἀποστολικῆς του ἀποφάσεως καί ἀπό μοναχούς, ἀπό συμμοναστές τοῦ Ὄρους. Δέν ἔβλεπαν μέ καλό βλέμμα τόν ἀποστολικό πόθο, πού τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶχε ἀνάψει στήν καρδιά του. Καί εὐτυχῶς, πού προεστῶτες Μονῶν τοῦ Ὄρους καί πρό παντός ὁ Πατριάρχης Σωφρόνιος Ἔθεσαν στήν ἁγία κεφαλή του τήν εὐλογία τους, γιά ὅσα σκεπτόταν νά κάνη γιά τή δόξα τοῦ Χριστοῦ καί τή σωτηρία τοῦ λαοῦ.
Ἄν ἀπόστολος καί ἱεραπόστολος εἶναι ὁ προσφερόμενος ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίας καί διά τήν Ἐκκλησία, τότε ὁ Κοσμᾶς εἶναι Ἱεραπόστολος μέ τό γνήσιο ἐκκλησιαστικό φρόνημα. Δέν βρῆκε, ὅπως ἐλέχθη, τό ἀποστολικό του ὅραμα τή συμπάθεια συμμοναστῶν τῆς Μονῆς ἁγίου Φιλοθέου. Σφραγίστηκε ὅμως ἀπό τήν ἔνθερμη ἔγκρισι ἁγίων πατέρων καί τήν εὐλογία τῆς ποιμαινούσης Ἐκκλησίας. Ὁ προαναφερθείς Πατριάρχης συγκινήθηκε σάν εἶδε τόν ἱερομόναχο Κοσμᾶ γονατιστό μπροστά του νά τοῦ φιλάη τό χέρι. Μπροστά του ἔβλεπε ἕναν νέο ἀπόστολο Παῦλο, πού μόνος αὐτός θά ἄναβε παντοῦ τήν ἅγια φλόγα τῆς πίστης στόν Χριστό.
Ἡ Ἐκκλησία εὐλογεῖ καί τόν κρυπτόμενο στό σπήλαιο τῆς μοναχικῆς ἀφιερώσεως, ἀλλ’ ὑπερευλογεῖ τόν ἀετό, πού σάν ἄλλος Παῦλος ἀνοίγει τά φτερά τῆς ἀγάπης καί τοῦ χριστοκεντρικοῦ του λόγου καί ὑπερίπταται ὁ ἱεραποστολικός ἀετός σ’ ὅλους τούς τόπους, κηρύσσοντας
«Χριστόν, καί τοῦτον Ἐσταυρωμένον»
(Α΄ Κορ. β' 2).
Ἄν ἀπόστολος εἶναι αὐτός πού ἀκούει τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ
«Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη»
(Ματθ. κη' 19) καί δικό του τόπο δέν ἔχει, ἀλλά τόπος του εἶναι ἡ καρδία κάθε ἀνθρώπου, τότε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἦταν Χρισταπόστολος!
Ἄν ἀπόστολος εἶναι αὐτός πού ζῆ παντελῶς ἀκτήμων, αὐτός πού ὅλα τά δίνει καί ὁ ἴδιος δέν εἰσπράττει τίποτε, αὐτός πού χαράχτηκε μέσα του τό
«Μακάριόν ἐστι διδόναι μᾶλλον ἤ λαμβάνειν»
(Πραξ. κ' 35), τότε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὑπῆρξε ὑπερκόσμιος Ἱεραπόστολος. Μιμητής τοῦ Κύριού μας Ἰησοῦ, πού
«οὐκ εἶχε ποῦ τήν κεφαλήν κλίνῃ»
(Ματθ. η' 20). Τηρητής τῆς ἐντολῆς τοῦ Χριστοῦ στούς ἀποστόλους, ὅταν γιά πρώτη φόρα τούς ἀπέστειλε σέ ἀποστολική ἄσκησι. Τά λόγια Του ζωγραφίζουν τήν ἁγία ἀκτημοσύνη:
«Μηδέν αἴρετε εἰς τήν ὁδόν, μήτε ράβδους μήτε πήραν μήτε ἄρτον μήτε ἀργύριον μήτε ἀνά δύο χιτῶνας ἔχειν»
(Λουκ. θ' 3. ι' 4. κβ' 35). Θαυμαστής ὁ ἅγιος Κοσμᾶς καί τοῦ μεγάλου Παύλου, πού ἕνα δικαίωμα γνώρισε, τό νά θυσιάζη ὅλα τά προσωπικά του δικαιώματα. Ἀναγνωρίζει γιά τούς ἄλλους ἀποστόλους τό
«ἄξιος ὁ ἐργάτης τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ»
(Λουκ. ι' 7). Γιά τόν ἑαυτό του δέν τό ἀναγνωρίζει. Ἀπόλυτα ἀφιλάργυρος ὁ Παῦλος. Θά λέη σέ ὅλους ἐμᾶς, πού διεκδικοῦμε πολλά ὑλικά δικαιώματα:
«Οὐκ ἐχρησάμεθα τῇ ἐξουσίᾳ ταύτῃ»
(Α' Κορ. θ' 12).
Ἀπόλυτα ἀκολούθησε καί στό θέμα τῆς ἀκτημοσύνης ὁ ἅγιος Κοσμᾶς τόν ἀπόστολο Παῦλο. Ἀπόστολος ἰσάγγελος ὁ ἅγιος Κοσμᾶς, οὔτε ἠράσθη ποτέ ἀμοιβῆς καί χρημάτων, οὔτε δέχθηκε ποτέ δώρημα ἤ φιλοδώρημα. Ἀφιλάργυρς πέρα γιά πέρα.
Ἄν ὁ ἀπόστολος ἀφήνει τόν ἑαυτό του στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί χαρίζει σέ ὅλους τόν πλοῦτο τῆς ψυχῆς του, τότε ὁ Κοσμᾶς εἶναι ἀπό τά σπάνια πρότυπα τῆς πλήρους ἀφιερώσεως καί τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης.
Φυσικά δέν μποροῦμε νά φαντασθοῦμε ἕναν Κοσμᾶ εἰσπράκτορα τυχερῶν, νά τόν φαντασθοῦμε διάγοντα πολυτελῆ βίο, νά τόν φαντασθουμε μέ χρυσοΰφαντες στολές, νά τόν φαντασθοῦμε μέ τραπεζικούς λογαριασμούς, νά φαντασθοῦμε ἕναν Κοσμᾶ μέ ἰδοκτησίες καί περιουσίες, νά φαντασθοῦμε ἕναν Κοσμᾶ χωρίς Σταυρό θυσία, ἕναν Κοσμᾶ χωρίς ἀγάπη καί προσφορά, ἕναν Κοσμᾶ τοῦ κόσμου τούτου. Ἀδιανόητο! Τέτοιος δέν μποροῦσε ποτέ νά εἶναι. Ἀξίζει νά ἀκούσουμε τόν ἴδιον, τόν ἀκτήμονα ἱεραπόστολο, τόν Κοσμᾶ:
«Μελετώντας τό ἅγιον καί Ἱερόν Ἐυαγγέλιον, εὕρον καί λόγον ὁπού λέγει ὁ Χριστός μας˙ πώς χάρισμα σοῦ ἔδωσα καί ἐγώ τήν χάριν μου, χάρισμα νά τήν δώσης καί σύ εἰς τούς ἀδελφούς σου, χάρισμα νά διδάσκης, χάρισμα νά συμβουλεύης, χάρισμα νά ἐξομολογῆς, καί ἀνίσως καί ζητήσης νά πάρης τίποτε πληρωμήν διά τήν διδαχήν, ἤ πολλά ἤ ὀλίγα, ἤ ἕνα ἄσπρο, ἐγώ σέ θανατώνω καί σέ βάνω εἰς τήν κόλασιν.
Ἀκούοντας καί ἐγώ, ἀδελφοί μου, αὐτόν τόν γλυκύτατον λόγον ὁπού λέγει ὁ Χριστός μας, χάρισμα νά ὑπηρετοῦμεν καί τούς ἀδελφούς μας, εἰς τήν ἀρχήν μοῦ ἐφάνη βαρύς ὁ λόγος, ὕστερον ὅμως μοῦ ἐφάνη γλυκύτερος ὥσπερ μέλι καί κηρίον, καί ἐδόξασα καί δοξάζω χιλιάδες φορές τόν Χριστόν μου ὁπού μ’ ἐφύλαξε ἀπό τοῦτο τό πάθος τῆς φιλαργυρίας, καί μέ τήν χάριν τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ ἐσταυρωμένου καί Θεοῦ δέν ἔχω μήτε σακκουλα, μήτε σπίτι, μήτε κασέλλα, μήτε ἄλλο ράσο ἀπό αὐτό ὁπού φορῶ, ἀλλά ἀκόμη παρακαλῶ τόν Κύριόν μου μέχρι τέλους τῆς ζωῆς μου νά μέ ἀξιώση νά μήν ἀποκτήσω σακκούλα, διότι ὡσάν κάμω ἀρχήν νά παίρνω ἄσπρα, εὐθύς ἔχασα τούς ἀδελφούς μου καί δέν ἠμπορῶ καί τά δύο, ἤ τόν Θεόν ἤ τόν διάβολον»
(σελ. 108).
Ἄν ἀπόστολος εἶναι τό στόμα τοῦ Χριστοῦ, τότε ὁ Κοσμᾶς ἦταν χρυσόστομος ἀπόστολος. Ἔχει λεχθῆ: Στόμα Χριστοῦ Παῦλος! Στόμα Παύλου Χρυσόστομος! Ἐμεῖς ἔχουμε δικαίωμα συμπληρωματικά νά ποῦμε: Στόμα καί Χριστοῦ καί Παύλου καί Χρυσοστόμου, Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Τό στόμα του ἦταν τό μεγάφωνο τοῦ Θεοῦ. Τό στόμα του ἦταν ἡ ἔκφρασις τῆς καιομένης καί παλλομένης καρδιᾶς του. Γιά τό στόμα τοῦ ἀποστόλου Κοσμᾶ ἰσχύει πλήρως τό τοῦ Παύλου στήν πρός Ρωμαίους:
«Καρδίᾳ πιστεύεται εἰς δικαιοσύνην, στόματι δέ ὁμολογεῖται εἰς σωτηρίαν»
(Ρωμ. ι' 10).
Τό στόμα του ἦταν πάντοτε ἕτοιμο πρός ἀπολογία καί ὁμολογία. Εἶναι ἡ συνέχεια τοῦ μεγάλου Παύλου, πού λέει στήν Α' πρός Κορινθίους:
«Οὐαί μοι ἐάν μή εὐαγγελίζωμαι»
(Α' θ' 16). Τό στόμα του ἦταν ἡ ἁγιώτερη καί ἡ πλέον ἐποικοδομητική μετάφρασις τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Δέν τό ἄνοιγε γιά ἄρρητο λόγο, γιά ἀκατονόητα ψαλσίματα, γιά περιττά διανθίσματα. Ὅταν ἄνοιγε τό στόμα του, λές καί τό κατηύθυνε τό 14ο κεφάλαιο τῆς Α' Κορινθίους:
«Θέλω πέντε λόγους διά τοῦ νοός μου λαλῆσαι ἤ μυρίους λόγους ἐν γλώσσῃ»
(ιδ' 4).
Γι’ αὐτό καί τόν ἄκουγαν ὅλοι. Κρέμονταν ἀπό τά χείλη του. Κάθε λόγος καί ἕνα θαῦμα. Ὁ βιογράφος του περιγράφει:
«Τό κήρυγμά του εἶχε τεράστιαν ἐπίδρασιν. Καί ληστάς ἀκόμη ἀφώπλιζεν. Συνήντησε κάποτε ληστοσυμμορίαν, τρομοκρατοῦσαν τήν περιφέρειαν. Ἀλλ’ ὁ ἀρχηγός της τόσον συνεκινήθη ἀπό τήν διδασκαλίαν τοῦ Ἁγίου, ὥστε μετενόησε διά τά ἐγκλήματα, πού εἶχε διαπράξει εἰς βάρος ἀθώων πλασμάτων, ἐπέταξε τά ὅπλα του, διέλυσε τήν συμμορίαν, καί ἐγένετο ἕνας ἀπό τούς κοινωφελέστερους χριστιανούς τοῦ τόπου του»
(σελ. 22).
Ἄν ἀπόστολος εἶναι ὅποιος μεταδίδει τόν αἰώνιο Χριστό μέ κατανοητή γλῶσσα, τότε ὁ Κοσμᾶς ἦταν ὁ γλωσσοπυρσόμορφος ἀπόστολος. Μιλοῦσε στή γλώσσα τοῦ λαοῦ. Προέτρεπε τούς ἱερεῖς νά διαβάζουν «παστρικά» τό Εὐαγγέλιο. Χρησιμοποιοῦσε κάθε τοπική διάλεκτο. Διέσωσε βεβαίως τήν Ἑλληνική γλῶσσα, χωρίς ὅμως νά κάνη τήν γλῶσσα σκοπό. Σκοπός του ἕνας ἦταν: Ὁ Γλυκύτατος Ἰησοῦς Χριστός καί ἡ Ἀλήθειά Του. Ὅλες τίς Διδαχές του τίς ξεκινάει μέ τό Πρόσωπο τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού γιά τόν Κοσμᾶ εἶναι γλυκύτατο Πρόσωπο:
«Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός καί Θεός, ἀδελφοί μου, ὁ γλυκύτατος αὐθέντης καί Δεσπότης, ὁ ποιητής τῶν Ἀγγέλων καί πάσης νοητῆς καί αἰσθητῆς κτίσεως,... ἐκαταδέχθη καί ἔγινε καί τέλειος ἄνθρωπος ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί ἀπό τά καθαρώτατα αἵματα τῆς Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας...»
(σελ. 103).
Ἄν ἀπόστολος καί ἱεραπόστολος εἶναι ὅποιος τά ματωμένα ἴχνη τοῦ Σταυροῦ ἀκολουθεῖ, τότε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὑπῆρξε ὁ μάρτυρας, ὁ ἱερομάρτυρας τῆς ἱεραποστολῆς.
«Χριστός ἔπαθεν ὑπέρ ἡμῶν, ἡμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμμόν, ἴνα τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ ἀκολουθήσωμεν
» (Α' Πετρ. β' 21).
Τόν ἱεραπόστολο δέν τόν περιμένει θρόνος. Τόν ἀναμένει πόνος. Δέν τόν περιμένει ἡ ἐπίγεια δόξα. Τόν ἀναμένει ὁ ἔνδοξος θάνατος. Δέν τόν περιμένει θέσις ὑψηλή. Τόν ἀναμένει μετάθεσης στόν Οὐρανό.
Εἴκοσι χρόνια βάδισε ὁ Κοσμᾶς τόν τραχύ δρόμο τοῦ Ἱεραποστολικοῦ κηρύγματος. 45 ἐτῶν ἦταν ὅταν βγῆκε
«τοῦ σπεῖραι τόν σπόρον αὐτοῦ»
(Μαθ. ιγ' 3). Τόν σπόρο τοῦ λόγου τοῦ Χριστοῦ. Ὥριμος γιά φυτευτῆς. 65 ἐτῶν ἔφθασε, τότε πού ἦλθε ἡ ὥρα τῆς ἀμοιβῆς τῶν κόπων του. Ἑβραῖοι τόν πρόδωσαν. Ὁ Κούρτ Πασᾶς ἀνέλαβε τό ἔργο τοῦ σταυρωτοῦ. Καί ἡ γενναία ψυχή τοῦ μεγάλου ἱεραποστόλου ἑτοιμάστηκε. Εἶπε στούς τέσσερις καλογήρους πού τόν συνώδευαν:
«Διήλθομεν διά πυρός καί ὕδατος καί ἐξήγαγες ἡμᾶς εἰς ἀναψυχήν»
(Ψαλμ. 65,12).
Ὁ Κύριος της ἀποστολῆς ἀνέμενε μέ τό στεφάνι Του τόν μάρτυρα ἀπόστολο, τόν πρωταθλητή τοῦ παγκοσμίου πρωταθλήματος, πού λέγεται ἱεραποστολή. Τόν περίμενε νά τόν στεφανώση. Οἱ ἄγγελοι ἀπό τίς οὐράνιες ἁψίδες παρακολουθοῦσαν τήν τελευταία μάχη τοῦ ἱερομάρτυρα. Καί ἐκεῖνος, καρτερόψυχος, γονάτισε στή ρίζα τοῦ δένδρου πού θά γινόταν ὁ σταυρωτής του, στίς ὄχθες τοῦ Ἀώου ποταμοῦ, πού κυλοῦσε ὅπως κυλοῦσε ἡ ζωή τοῦ ἔνδοξου ἱεραποστόλου γιά νά καταλήξη στήν ἀπεραντωσύνη τῆς οὐράνιας βασιλείας. Εὐχαρίστησε τόν Κύριο γιά τήν τιμή πού τοῦ ἔκανε νά εἶναι ἀπόστολός Του. Σηκώθηκε, εὐλόγησε τά τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα, Στήλωσε τό σῶμα του στό δέντρο καί ὁ δήμιος του πέρασε τό σχοινί τοῦ ἀπαγχονισμοῦ.
Ἅγιε Κοσμᾶ, ἕνας ἐσύ ἔσωσες τόν τόπο μας. Ἕνας ἐσύ κράτησες τήν Ὀρθοδοξία στίς καρδιές τῶν σκλαβωμένων Ἑλλήνων. Ἕνας ἐσύ ἄνοιξες τά μάτια τῆς πίστεως σέ χιλιάδες ἀδελφούς. Ἕνας ἐσύ σήκωσες ἀταλάντευτα τό Σταυρό τῆς μαρτυρικῆς ἱεραποστολῆς. Ἡ ἐπί γῆς Ἐκκλησία ἄργησε νά σέ τιμήση. Ἀπό τό 1779, ἔτος πού μαρτύρησες, μόλις τό 1961 ἔγινέ ἡ πράξις ἁγιοκατατάξεώς σου. Καί τί μέ τοῦτο; Ὁ Οὐρανός αὐτοστιγμεί σέ δέχτηκε δίπλα στούς μεγάλους ἀποστόλους καί ἱεραποστόλους. Τό μαρτύριο εἶναι τό μόνο ἀπόλυτα βέβαιο εἰσιτήριο γιά τήν κατάκτησι τῆς αἰώνιας ζωῆς.
Ἅγιε Κοσμᾶ! Κάθε σπόρος σου κι ἕνα δάκρυ. Κάθε λόγος σου καί μία προσευχή. Κάθε κήρυγμά σου κι ἕνα θαῦμα ἐπιστροφῆς ψυχῆς. Κάθε βῆμα σου καί ἕνα στήριγμα τοῦ κόσμου. Κᾶνε μέ τίς πρεσβεῖες σου, νέοι ἀπόστολοι καί ἱεραπόστολοι νά λάμψουν. Μέ ὑψωμένες τίς λαμπάδες τῆς ἐν Χριστῷ Ἀλήθειας καί Ἀγάπης, νά καλοῦν:
«Δευτε λάβετε φῶς ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτός».
Δ΄ ΕΙΣΗΓΗΣΗ
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ
κ. Βάιου Πράντζου, Θεολόγου
1. Ἐσωτερική καί ἐξωτερική Ἱεραποστολή
Νομίζω ὅτι εἶναι πιό δόκιμη ἡ διάκριση, νά θεωροῦμε ὡς ἐσωτερική ἱεραποστολή τήν πνευματική ἐργασία στόν ἑαυτό μας, μέσα μας, στόν ἔσω ἄνθρωπο γιά τόν ἁγιασμό μας καί ὡς ἐξωτερική τήν πνευματική ἐργασία καί κάθε εἶδος βοήθεια πρός ὅλους ἀδιακρίτως τούς συνανθρώπους μας, στό ἐσωτερικό ἤ ἐξωτερικό. Ὅλες τίς μορφές διακρίσεων καί ἀνισοτήτων μεταξύ τῶν ἀνθρώπων τίς κατήργησε ὁ χριστιανισμός, ὅπως τονίζει ὁ Ἀπ. Παῦλος:
«οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδέ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδέ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ˙ πάντες γάρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ»
(Γαλ. 3,28).
Ὁ Χριστιανός δέ διακρίνει τούς συνανθρώπους του σέ δικούς του, φίλους, συγγενεῖς, ὁμοεθνεῖς ἤ ἀλλοεθνεῖς καί ξένους, γιατί ὅλοι ὡς δημιουργήματα τοῦ ἑνός καί Αὐτοῦ Θεοῦ Πατέρα, ἔχουμε τή ἴδια φύση καί οὐσία καί ἑπομένως εἴμαστε ἀδελφοί μεταξύ μας.
Ὅποιος θεωρεῖ ξένους τούς συνανθρώπους του γίνεται καί γι' αὐτόν ξένος ὁ Χριστός. Τήν πνευματική συγγένεια ἔθεσε ἀνώτερη ὁ Χριστός ἀπό τήν ἐξ αἵματος, ἡ ὁποία πολλές φορές μᾶς δεσμεύει καί μᾶς αἰχμαλωτίζει νά μή ἀνοιγόμαστε πρός τούς ἀδελφούς μας, ὅπως εἶπε ὁ Χριστός:
«ὅστις γάρ ἄν ποιήση τό θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς, αὐτός μου ἀδελφός καί ἀδελφή καί μήτηρ ἐστίν»
(Μτ. 12,47-50).
Ὁ Χριστός ἐξέρχονταν πέραν τῶν ὁρίων τοῦ Ἰσραήλ, στίς εἰδωλολατρικές χῶρες Ζαβουλῶν καί Ναφθαλείμ, κήρυττε καί θεράπευε, ὅπως θεράπευσε τήν κόρη τῆς Χαναναίας. Πρός τόν εἰδωλολάτρη ἑκατόνταρχο εἶπε τόν θαυμαστό λόγο:
«οὐδέ ἐν τῷ Ἰσραήλ τοσαύτην πίστιν εὗρον»
(Μτ. 8,10) καί θεράπευσε τόν δοῦλο του. Κήρυττε στήν ἐχθρική πρός τούς Ἰσραηλίτες πόλη Σαμάρεια καί στήν παραβολή τοῦ καλοῦ Σαμαρείτη, ὁ Ἰουδαῖος Χριστός, ὁ καλός Σαμαρείτης, σπάει τά δεσμά τῆς ἐθνικῆς ἔχθρας, φορτώνεται στήν πλάτη του τόν πεσόντα στούς ληστές ὁδοιπόρο Σαμαρείτη καί τόν σώζει.
Ὁ Ἰησοῦς Χριστός στόν κῆπο τῆς Γεσθημανῆ προσευχήθηκε θερμά πρός τόν οὐράνιο Πατέρα Του γιά τήν ἑνότητα ὅλων τῶν ἀνθρώπων κι ὄχι μόνο τῶν μαθητῶν του:
«ἴνα πάντες ἕν ὦσι, καθώς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν σοί, ἴνα καί αὐτοί ἐν ἡμῖν ἕν ὦσιν...»
(Ἰω. 17,20-22). Ὁ Χριστός ἀπέστειλε τούς ἁγίους Ἀποστόλους Του στόν κόσμο νά κηρύξουν τό Εὐαγγέλιο σ' ὅλα τά ἔθνη ἀδιακρίτως κι ὄχι σέ μερικά ἤ μόνο στούς Ἰουδαίους:
«πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη»
(Μτ. 28,19).
Ἑπομένως, τό πνευματικό ἀπόστημα ἀπό τό ὁποῖο νοσοῦμε πολλοί ἀπό ἐμᾶς καί ἀκόμη χαρακτηρίζει ἐκκλησιαστικούς φορεῖς καί πρόσωπα (ἐνορίες, μητροπόλεις κλπ.), τί μέ νοιάζει ἐμένα γιά τούς ἄλλους, γιά τούς ξένους, ἐγώ κοιτάζω τό ἔργο μου, τήν πατρίδα μου, τήν ἐνορία μου, τή μητρόπολή μου, τό σύλλογό μου πρέπει νά τό σπάσουμε. Εἶναι φρόνημα ἀντιευαγγελικό, ἀντιεκκλησιαστικό.
2. Ἀδιάσπαστη ἑνότητα μεταξύ ἐσωτερικῆς καί ἐξωτερικῆς ἱεραποστολῆς
Τά δύο αὐτά, ὁ ἀγώνας γιά τόν ἐσωτερικό ἁγιασμό, καί ἡ ἱεραποστολική προσφορά καί διακονία πρός τούς ἀδελφούς μας εἶναι ἀδιάσπαστα ἑνωμένα μεταξύ τους, τό ἕνα τροφοδοτεῖ καί στηρίζει τό ἄλλο. Αὐτός πού ἀγωνίζεται νά γίνει ἅγιος κατά τόν λόγο:
«ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγώ ἅγιός εἰμι»
(Α΄ Πτ. 1,16), νά καθαρίσει τόν ἑαυτό του ἀπό τή βρωμιά τῆς ἁμαρτίας, νά νεκρώσει τά πάθη του καί ἰδιαίτερα τά πιό ἰσχυρά (ὑπερηφάνεια, μίσος, φθόνο, ζήλεια, κατάκριση, φιλοδοξία, φιληδονία, φιλαργυρία, ἐπίδειξη, αὐτοπροβολή, αὐτοδικαίωση κ.ἄ,] καί νά ἐγκατασταθοῦν στήν ψυχή του οἱ θεῖες ἀρετές (ἡ ἀγάπη, ἡ ταπείνωση, ἡ μετάνοια, ἡ εὐσπλαχνία, ἡ ἀνοχή, ἡ συγχωρητικότητα, τό ἀκατάκριτο κ.ἄ.) ἑλκύει τή Θεία Χάρη. Κι' Αὐτή ἡ Θεία Χάρη ὅταν σκηνώσει στήν ψυχή, δωρίζει στόν πιστό ἰδιαίτερα ἁγιοπνευματικά χαρίσματα, μεταξύ τῶν ὁποίων τόν πόθο τῆς ἱεραποστολῆς.
Αὐτή ἐμφυτεύει στήν καθαρή καί ἁγιασμένη ψυχή τόν ἱερό πόθο νά ἐξέλθει τοῦ ἑαυτοῦ του, νά τρέξει νά βρεῖ τούς συνανθρώπους του, νά τούς ἀγκαλιάσει καί φιλήσει, νά τούς βάλει στήν καρδιά του, νά τούς ὑπηρετήσει καί διακονήσει. Αὐτός ὁ ἅγιος ἱεραποστολικός πόθος, ἡ κίνηση πρός τούς ἀδελφούς ἀφήνοντας τήν ἄνεση, τήν ἀσφάλεια καί σιγουριά, χωρίς ὑπολογισμό θυσιῶν, κόπων, κινδύνων, ἀκόμη καί τόν θάνατο, μέ κέντρο τή σωτηρία τῶν ἀδελφῶν, εἶναι μίμηση Χριστοῦ:
«ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλά διακονῆσαι καί δοῦναι τήν ψυχήν αὐτοῦ λύτρον ἀντί πολλῶν»
(Μτ. 20,28) καί ἐκφράζει τό γνήσιο ἱεραποστολικό φρόνημα. Μ' αὐτό ἐμπνέονταν ὁ Χριστός καί τόν ἴδιο πόθο ἤθελε νά μεταδώσει στούς μαθητές Του:
«καθώς ἀπέσταλκέ με ὁ πατήρ, κἀγώ πέμπω ὑμᾶς»
(Ἰω.20,21).
Τό Ἅγιο Πνεῦμα παρότρυνε τόν πνευματοφόρο Ἀπ. Παῦλο μέ νυχτερινό ὅραμα, νά πορευθεῖ στή Μακεδονία νά κηρύξει τό Εὐαγγέλιο, λέγοντάς τον μέ τή μορφή ἑνός ἀνδρός ἐνδεδυμένος μέ Μακεδονική ἐνδυμασία:
«διαβάς εἰς Μακεδονίαν βοήθησον ἡμῖν»
(Πρ. 16,9). Στόν ἀσκητικό κεκαθαρμένο ἀπό τά πάθη ἐνάρετο, ἀπαθή καί ἁγιασμένο μοναχό Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό τό Ἅγιο Πνεῦμα ἄναψε μέσα του τόν ἱεραποστολικό πόθο, νά βγεῖ στόν κόσμο, νά περιοδεύσει στήν ὑποδουλωμένη Ἑλλάδα καί νά σώσει τούς Ἕλληνες Χριστιανούς ἀπό τούς μαζικούς ἐξισλαμισμούς. Τό Ἅγιο Πνεῦμα φύτεψε στήν ἁπλή, καλοκάγαθη καρδιά τοῦ ἱερομονάχου π. Χρυσοστόμου Παπασαραντόπουλου τόν ἱερό πόθο νά πορευθεῖ στήν Ἀφρική, νά Εὐαγγελίσει τόν Χριστό.
Ἀλλά καί ἡ ἱεραποστολική δράση, μέ τά ἰδιαίτερα γνωρίσματα καί συνθῆκες, συντελεῖ στήν κάθαρση καί ἁγιασμό τοῦ ἔσω ἀνθρώπου τοῦ ἱεραποστόλου. Ὁ ἱεραπόστολος καθαρίζει καί τελειοποιεῖ τήν ἀγάπη του:
«μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεῖς ἔχει, ἴνα τις τήν ψυχήν αὐτοῦ θῇ ὑπέρ τῶν φίλων αὐτοῦ»
(Ἰω.15,13), γίνεται οἰκτίρμων, εὐσπλαχνικός, συμπάσχων, ἀνεχόμενος τίς ἀδυναμίες, τή φτώχια, τήν ἄγνοια τῶν ἀγράμματων συνανθρώπων του, καθημερινά κατακτᾶ τό καθ' ὁμοίωση:
«Γίνεσθε οὐν οἰκτίρμονες καθώς καί ὁ πατήρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί»
[Λκ. 6,36]. Σπάει τόν ἐγωισμό του καί τήν ἀλαζονεία του, διαρκῶς ταπεινώνεται, παραδειγματιζόμενος ἀπό τήν ταπείνωση, τήν ἁπλότητα καί τήν ἁγιότητα πολλῶν ἁπλῶν νεοβαπτισμένων Χριστιανῶν, συνεχῶς διορθώνεται διδασκόμενος ἀπό τά λάθη του καί τίς ἀστοχίες του.
Ἄν ὁ ἱεραπόστολος καί ὁ κάθε ἐργαζόμενος ἱεραποστολικά δέν προσέξει, ἀμελήσει τόν ἁγιασμό του καί ἡ ψυχή του γυμνωθεῖ ἀπό τή Θεία Χάρη, ὁμοιάζει μέ
«κύμβαλο ἀλαλάζον»
(Α΄ Κορ. 13,1) ἤ μέ
«ἐπαναλαμβανόμενη κασέτα»,
τά λόγια του καί τά ἔργα του εἶναι ξηρά, τυποποιημένα καί ἀπογυμνωμένα ἀπό τήν πνευματική ἰκμάδα, εἶναι ἀδύναμα πλέον νά ἀναγεννήσουν τούς ἀνθρώπους. Γι' αὐτούς ἰσχύει ὁ λόγος τοῦ Κυρίου:
«πολλοί ἐροῦσί μοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ
ּ
Κύριε Κύριε, οὐ τῷ σῷ ὀνόματι προεφητεύσαμεν, καί τῷ σῷ ὀνόματι δαιμόνια ἐξεβάλομεν, καί τῷ σῷ ὀνόματι δυνάμεις πολλάς ἐποιήσαμεν; καί τότε ὁμολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς
˙ ἀποχωρεῖτε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι τήν ἀνομίαν»
(Μτ. 7,22-23).
3. Ἐκπαίδευση ἱεραποστόλων
Οἱ ἱεραπόστολοι πρέπει νά διδάσκονται καί νά ἐκπαιδεύονται, ν’ ἀποκτοῦν γνώσεις γιά τήν ἀποστολή τους καί γιά τίς συνθῆκες πού θά συναντήσουν κατά τήν ἄσκηση τοῦ ἱεραποστολικοῦ τους ἔργου. Δηλαδή νά γνωρίσουν: τίς κοινωνικές, πολιτιστικές, οἰκονομικές, θρησκευτικές, μορφωτικές, γραμματικές, κλιματολογικές καί ὑγείας συνθῆκες, πού ἐπικρατοῦν στίς χῶρες, ὅπου πρόκειται νά διακονήσουν. Νά διδαχθοῦν τήν οὐσία καί τόν σκοπό τῆς ἱεραποστολῆς, ἀλλά καί τίς μεθόδους, τούς τρόπους καί στόχους μέ τούς ὁποίους θά πραγματώσουν τούς ἱεραποστολικούς σκοπούς.
Τέλειος διδάσκαλος καί στό θέμα αὐτό ὑπῆρξε ὁ Χριστός. Ὁ Χριστός ἐπέλεξε τούς μαθητές Του στήν ἀρχή τῆς δημόσιας δράσης Του, μέ σκοπό νά τούς διδάξει δύο βασικά πράγματα: Πρῶτον νά τούς δείξει μέ τήν ἁγία ζωή του τό οὐσιαστικό περιεχόμενο τῆς ἁγιότητας. Δεύτερον νά τούς ἐκπαιδεύσει στήν ἱεραποστολή. Ὡς πρός τό πρῶτο τούς κάλεσε κοντά του, ὥστε ἀκούοντας τήν οὐράνια διδασκαλία Του, καί βλέποντας στό πρόσωπό Του, στή ζωή Του, στή συμπεριφορά Του, στά θαύματά Του, τήν ἀπόλυτη ἀναμαρτησία καί τέλεια ἁγιότητά Του, αὐτή νά ἔχουν σάν πρότυπο στή ζωή τους, ὅπως ἔλεγε:
«ὑπόδειγμα γάρ δέδωκα ὑμῖν, ἴνα καθώς ἐγώ ἐποίησα ὑμῖν, καί ὑμεῖς ποιῆτε»
(Ἰω. 13,15), καί ὁ Ἀπ. Πέτρος συμπληρώνει: «εἰς τοῦτο γάρ ἐκλήθητε... ἴνα ἐπακολουθήσητε τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ» (Α΄ Πτ. 2,21).
Ὡς πρός τό δεύτερο ὁ Χριστός ἔστελνε τούς μαθητές Του νά κηρύττουν καί νά διδάσκουν στά γύρω χωριά για ν' ἀποκτήσουν ἱεραποστολική ἐμπειρία.
«Τούτους τούς δώδεκα ἀπέστειλεν ὁ Ἰησοῦς παραγγείλας αὐτοῖς λέγων εἰς ὁδόν ἐθνῶν μή ἀπέλθητε καί εἰς πόλιν Σαμαρειτῶν μή εἰσέλθητε˙ πορεύεσθε δέ μᾶλλον πρός τά πρόβατα τά ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ,
πορευόμενοι δέ κηρύσσετε λέγοντες ὅτι ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπρούς καθαρίζετε, νεκρούς ἐγείρετε; δαιμόνια ἐκβάλλετε˙ δωρεάν ἐλάβετε, δωρεάν δότε.... εἰς ἦν δ’ ἄν πόλιν ἤ κώμην εἰσέλθητε, ἐξετάσατε τίς ἐν αὐτῇ ἄξιός ἐστι, κἀκεῖ μείνατε ἕως ἄν ἐξέλθητε. εἰσερχόμενοι δέ εἰς τήν οἰκίαν ἀσπάσασθε αὐτήν λέγοντες˙ εἰρήνῃ τῷ οἴκῳ τούτῳ. καί ἐάν μέν ᾖ ἡ οἰκία ἀξία, ἐλθέτω ἡ εἰρήνη ὑμῶν ἐπ’ αὐτήν ἐάν δέ μή ᾖ ἀξία, ἡ εἰρήνη ὑμῶν πρός ὑμᾶς ἐπιστραφήτω. καί ὅς ἐάν μή δέξηται ὑμᾶς μηδέ ἀκούσῃ τους λόγους ὑμῶν, ἐξερχόμενοι ἔξω τῆς οἰκίας ἤ τῆς πόλεως ἐκείνης ἐκτινάξατε τόν κονιορτόν τῶν ποδῶν ὑμῶν»
(Μτ. 10,5-14).
-
«καί τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καί τόν χιτῶνά σου λαβεῖν, ἄφες αὐτῷ καί τό ἱμάτιον˙ καί ὅστις σε ἀγγαρεύσει μίλιον ἕν, ὕπαγε μετ' αὐτοῦ δύο...»
(Μτ. 5,40-42).
Ὁ Εὐαγγ. Μάρκος τονίζει:
«Καί προσκαλεῖται τούς δώδεκα, καί ἤρξατο αὐτούς ἀποστέλλειν δύο δύο, καί ἐδίδου αὐτοῖς ἐξουσίαν τῶν πνευμάτων τῶν ἀκάθαρτων....Καί ἐξελθόντες ἐκήρυσσον ἴνα μετανοήσωσι, καί δαιμόνια πολλά ἐξέβαλλον, καί ἤλειφον ἐλαίῳ πολλούς ἀρρώστους καί ἐθεράπευον»
(Μρ. 6,7- 13).
Ἀπό τά παραπάνω διαπιστώνουμε ὅτι ἡ συστηματική ἐκπαίδευση καί προετοιμασία τῶν ἱεραποστόλων εἶναι ἀπαραίτητη. Δυστυχῶς, μέ πόνο ψυχῆς παρατηροῦμε ὅτι, ἐνῶ πλούσια παρέχεται ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος διά μέσου τῶν ἐνοριῶν καί μητροπόλεων ἡ λατρευτική, λειτουργική καί μυστηριακή διακονία, ἡ ἐκπαίδευση τῶν ἱεραποστόλων, τῶν ἱεροκηρύκων καί κατηχητῶν ὑστερεῖ σέ μεγάλο βαθμό μέ συνέπεια νά εἶναι ὑποβαθμισμένη ἡ ἱεραποστολική καί κατηχητική διακονία. Νομίζω ὅτι χρειάζεται μία μελετημένη ἀναδιάρθρωση καί ἀναβάθμιση τῶν ἐκπαιδευτικῶν ἱεραποστολικῶν καί κατηχητικῶν δομῶν τῆς Ἐκκλησίας μας.
4. Τομεῖς καί τρόποι συνεργασίας τῶν ἱεραποστολικῶν φορέων
Εἶναι ἀπαραίτητο, τό ἀπαιτοῦν οἱ καιροί καί οἱ ἀνάγκες, οἱ ἱεραποστολικοί Σύλλογοι νά ἐξέλθουν ἀπό τό καβούκι τοῦ ἑαυτοῦ τους, νά σπάσουν τό ἀπόστημα τοῦ ἐγωισμοῦ καί αὐτοϊκανοποίησης ὅτι ὁ δικός τους Σύλλογος ἐργάζεται καί προσφέρει περισσότερο ἀπό τούς ἄλλους, νά μή αἰσθάνονται παρόμοια ὅπως ὁ ὑπερήφανος Φαρισαῖος τῆς παραβολῆς:
«ὅτι οὐκ εἰμί ὥσπερ οἱ λοιποί τῶν ἀνθρώπων»
(Λκ. 18,11). Οἱ Σύλλογοι ὀφείλουν νά ἀποκαταστήσουν μία ἀδελφική ἐπικοινωνία καί ἐποικοδομητική συνεργασία μέ τούς ἄλλους ἐν Ἑλλάδι ἱεραποστολικούς Συλλόγους. Γιατί, ὅλοι ἔχουμε τόν ἴδιο πνευματικό ἐργοδότη, τόν Χριστό, καί ὅλοι ἐργαζόμαστε στόν ἴδιο ἀμπελώνα, στή μία, ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.
Ὁ Χριστός θά ἀνταμείψει τόν πνευματικά ἐργαζόμενο στό ἀμπέλι Του, ὄχι μόνο ὑπό τό πρίσμα πόσο ἐργάστηκε, ἀλλά πῶς, μέ ποιό φρόνημα καί μέ ποιές διαθέσεις διακόνησε καί ἐργάστηκε. Ὁ Ἀπ. Παῦλος στόν Τιμόθεο τονίζει:
«ἐάν δέ καί ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐάν μή νομίμως ἀθλησῃ»
(Β Τίμ. 2,5) καί:
«μή ἀμέλει τοῦ ἐν σοί χαρίσματος, ὅ ἐδόθη σοι»
(Α΄ Τιμ. 4,14). Ὀφείλουμε νά ἐργαζόμαστε τά ἔργα τοῦ Θεοῦ ἐπιμελῶς κι ὄχι ἀμελῶς, μέ ἀλληλοσεβασμό, μέ ἀγάπη, μέ ἀνιδιοτέλεια, μέ εὐθύτητα καί ἁπλότητα, μέ πνεῦμα ἑνότητας καί συνεργασίας, μέ ὑπομονή, ταπείνωση καί ὑπακοή.
Ὁ κάθε Σύλλογος νά αἰσθάνεται τούς ἄλλους Συλλόγους ἀδελφό σωματεῖο καί τό κάθε μέλος νά αἰσθάνεται τά μέλη τῶν ἄλλων Συλλόγων ἀδελφούς, συνεργούς καί συνεργάτες, κι ὄχι ἀνταγωνιστές. Βασικό εἶναι ὁ κάθε ἱεραποστολικός Σύλλογος νά ἐργάζεται τό ἱεραποστολικό ἔργο του τελώντας ὑπό τήν εὐλογία τοῦ οἰκείου ποιμενάρχη καί μητροπολίτη καί τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀρχῶν.
Ὡς πρῶτο βῆμα πρός τήν κατεύθυνση ἐμπέδωσης πνευματικῆς ἐπικοινωνίας καί συνεργασίας μεταξύ τῶν ἱεραποστολικῶν Συλλόγων, ἀπαιτεῖται νά καταγραφοῦν ὅλα τά ἱεραποστολικά σωματεῖα καί φορεῖς συμπεριλαμβανομένων τῶν γραφείων ἐξωτερικῆς ἱεραποστολῆς τῶν ἱερῶν μητροπόλεων μέ τούς ἀντίστοιχους ὑπεύθυνους, κληρικούς ἤ λαϊκούς, ἀκόμη καί ἀτομικές πρωτοβουλίες.
Ὡς δεύτερο βῆμα θά ἦταν ὠφέλιμο νά πραγματοποιηθεῖ Πανελλαδικά ἕνα συνέδριο τῶν ἱεραποστολικῶν Συλλόγων καί προσπαθειῶν μέ συμμετέχοντες τά μέλη τῶν Δ. Συμβουλίων. Ἡ συνάντηση θά παρεῖχε τήν εὐκαιρία γνωριμίας τῶν συμμετεχόντων, ἀνάπτυξη φιλικῶν σχέσεων καί ἀνταλλαγή πληροφοριῶν καί ἐμπειριῶν γύρω ἀπό τήν ἱεραποστολή.
Ὡς τρίτο βῆμα θεωρῶ ἀπαραίτητο ὁ Μάκ. Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς κ.κ. Θεόδωρος ὁ Β' νά συγκαλέσει ἕνα συνέδριο μέ συμμετοχή ὅλων τῶν ἐν Ἑλλάδι ἱεραποστολικῶν Συλλόγων καί φορέων. Τό συνέδριο νά πραγματοποιηθεῖ εἴτε στήν Ἀλεξάνδρεια, στό Πατριαρχεῖο, εἴτε στό μετόχι τοῦ Πατριαρχείου τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου στήν Ἀθήνα, στήν Κυψέλη. Νομίζω ὅτι ἡ παρουσία τοῦ Πατριάρχη, οἱ εὐχές του, οἱ εὐλογίες του καί οἱ παροτρύνσεις του γιά ἑνότητα καί συνεργασία θά θερμάνουν τίς ψυχές τῶν συμμετεχόντων, θά πλησιάσουμε ὁ ἕνας τόν ἄλλον, θά ἐκφραστοῦν ἀπόψεις καί ἐνδεχομένως νά προκύψουν προτάσεις γιά συνεργασία καί κοινές δράσεις τῶν φορέων καί Συλλόγων μέ τό Πατριαρχεῖο.
Ἀπό τήν ἀνταλλαγή ἀπόψεων ἴσως προκύψει νά σχηματισθεῖ ἕνα συντονιστικό ὄργανο ἀπό ἐκπροσώπους τῶν ἱεραποστολικῶν Συλλόγων καί τοῦ Πατριαρχείου, τό ὁποῖο νά μελετᾶ τίς κοινές δραστηριότητες καί νά τίς ὀργανώνει.
Ἀπό τίς κοινές δράσεις σκέφτηκα μερικές:
Νά εὑρεθοῦν νέοι τρόποι προβολῆς τοῦ ἐπιτελούμενου ἔργου τῶν ὀρθοδόξων ἱεραποστολῶν, πλήν τῶν ἤδη γνωστῶν πού προβάλλονται διαμέσου τῶν περιοδικῶν τῶν Συλλόγων.
Νά ὀργανωθοῦν καί πραγματοποιηθοῦν κοινές ἱεραποστολικές ἐκδηλώσεις κατά περιφέρειες καί μεγάλες πόλεις μέ διάφορους ἀντικειμενικούς σκοπούς καί στόχους, ὅπως π.χ.: Ἐκδηλώσεις, πού νά ἀπευθύνονται στό εὐρύτερο κοινό γιά νά γνωρίσουν τό τεράστιο ἔργο πού ἐπιτελεῖται στίς ἱεραποστολές. Ἐκδηλώσεις, πού νά ἀπευθύνονται στούς κληρικούς καί ἰδιαίτερα στούς ἀγάμους (Ἀρχιμανδρίτες) μέ σκοπό ἴσως νά γεννηθοῦν σέ μερικούς κλίσεις καί ἐπιθυμίες νά θελήσουν νά ἐργαστοῦν στήν ἱεραποστολή.
Ἐκεῖνο πού ἰδιαίτερα θέλω νά τονίσω εἶναι:
Ἡ ὀρθόδοξη Ἱεραποστολή βρίσκεται σέ νηπιακό στάδιο, μέ κυριότερο γνώρισμα τόν αὐτοσχεδιασμό τῶν ἱεραποστόλων, ἀνάλογα μέ τά χαρίσματά τους, πού ὄντως ἀγωνιοῦν καί μοχθοῦν νύχτα καί ἡμέρα. Χρειάζεται νά περάσουμε ἀπό τόν αὐτοσχεδιασμό στόν μεσοπρόθεσμο τουλάχιστον ἐπιτελικό σχεδίασμα μέ συγκεκριμένους στόχους. Νομίζω ὅτι οἱ πρῶτοι στόχοι πού πρέπει ν’ ἀποτελέσουν ἀντικείμενο μελέτης τοῦ μεσοπρόθεσμου ἤ μακροπρόθεσμου ἱεραποστολικοῦ σχεδιασμοῦ, εἶναι:
α. Ἀπαιτείται νά ἐξασφαλιστεῖ ἡ οἰκονομική αὐτονομία τῶν ἱεραποστολῶν γιά τήν κάλυψη τῶν ἐτήσιων λειτουργικῶν τους δαπανῶν. Δηλαδή, νά γίνει ἔρευνα στίς τοπικές ἀγορές ποιές ἀπό τίς ἐπενδύσεις θά εἶναι οἱ πιό προσοδοφόρες (ἀκίνητα ἤ ἀγροτικές καλλιέργειες ἤ ἐπιχειρήσεις κ.ἄ.], ὥστε αὐτές νά ὑλοποιηθοῦν.
β. Οἱ μισθοί τῶν ἱερέων πρέπει ν’ αὐξηθοῦν καί νά καταβάλλονται σταθερά κάθε μήνα. Πῶς θά βρεθοῦν τά χρήματα; Εἶναι θέμα μόνο τοῦ Πατριάρχη ἤ μποροῦν νά βοηθήσουν καί οἱ Σύλλογοι στό θέμα αὐτό καί μέ ποιούς τρόπους;
γ. Πρέπει νά περάσει τό μήνυμα πρός τούς ἰθαγενεῖς ἱερεῖς, ν’ ἀλλάξουν νοοτροπία νά μή τά περιμένουν ὅλα ἀπό τούς ἱεραποστόλους, νά γίνουν κι' αὐτοί ἱεραπόστολοι μεταξύ τῶν ἰθαγενῶν καί τουλάχιστον νά συντηροῦν μέ ἔσοδα καί συνεισφορές τῶν ἰθαγενῶν πιστῶν τους Ι. Ναούς ὅπου διακονοῦν.
δ. Νά ἐξασφαλιστεῖ ἡ δωρεάν περίθαλψη τῶν ἱερέων μετά τῶν οἰκογενειῶν τους μέσῳ τῶν διεθνῶν ἀσφαλιστικῶν ἑταιρειῶν.
ε. Στόν ἐπιτελικό σχεδίασμα πρέπει νά μελετηθεῖ ἡ Ὀρθόδοξη ἔκδοση τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἀρχικά στίς δύο γλῶσσες, Ἀγγλική καί Γαλλική μέ ἐγκρίσεις καί προλογίσεις τῶν Πατριαρχῶν καί ἀργότερα στίς κυρίαρχες τοπικές διαλέκτους. Δέν εἶναι δυνατόν νά κάνουμε ἱεραποστολή μέ "ξένα κόλυβα” συνιστώντας στούς ἰθαγενεῖς Ὀρθοδόξους νά μελετοῦν τήν Ἁγία Γραφή ἀπό ἐκδόσεις τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας ἤ τῆς βιβλικῆς Ἑταιρείας τῶν ποικίλων προτεσταντικῶν παραφυάδων.
στ. Παράλληλα, νά ξεκινήσει μία προσπάθεια μετάφρασης τῶν λειτουργικῶν κειμένων, τῶν ἀκολουθιῶν καί προσευχῶν στίς δύο βασικές γλῶσσες καί ἐνδεχομένως στίς πιό διαδιδόμενες διαλέκτους. Ἐπιβάλλεται νά ἐκδοθοῦν καί σύντομα Ὀρθόδοξα προσευχητάρια πρός χρήση τῶν πιστῶν.
ζ. Νά μελετηθεῖ ἡ ἵδρυση, ὀργάνωση καί λειτουργία ὀρθοδόξων βιβλιοπωλείων μέ ὀρθόδοξα βιβλία καί ἐκκλησιαστικά εἴδη συμβατά μέ τήν ὀρθόδοξη ἱερή παράδοση (ὅπως: εἰκόνες, θυμίαμα, σταυροί, κομποσχοίνια, καντύλες κλπ.). Τά ὀρθόδοξα βιβλιοπωλεῖα ἄν στηθοῦν καλά μέ σχέδιο καί λειτουργήσουν σωστά, θά προσφέρουν ἔσοδα στήν μητρόπολη καί θά συμβάλλουν, ἔτι περαιτέρω, στήν πνευματική καλλιέργεια τῶν πιστῶν.
Οἱ συνεργαζόμενοι ἱεραποστολικοί Σύλλογοι μέ τήν μακροχρόνια ἐμπειρία πού ἀπέκτησαν δύνανται νά συνεισφέρουν στόν μακροπρόθεσμο ἱεραποστολικό σχεδίασμα, κινούμενοι στά πλαίσια τῶν ἁρμοδιοτήτων τους, καταθέτοντας τίς ἐμπειρίες τους, κάνοντας τεκμηριωμένες προτάσεις καί συμμετέχοντας στήν ἐκτέλεση τῶν σχεδιασμένων δράσεων, ἀνάλογα μέ τίς δυνάμεις τοῦ κάθε Συλλόγου.
Ἀγαπητοί ἀδελφοί! Τό ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους εἶναι ἀποκλειστικό ἔργο τοῦ Χριστοῦ διά τῆς Ἐκκλησίας Του, ἐμεῖς εἴμαστε ἁπλοί ἐργάτες καί ἀχρεῖοι δοῦλοι, συνεργοί τῶν ἱεραποστόλων, τούς ὁποίους ὁ Ἀπ. Παῦλος τούς τιμᾶ καί ἐπαινεῖ καί ἡ Ἐκκλησία τούς κατέταξε μεταξύ τῶν ἁγίων. Ἄς ἀξιοποιήσουμε ὁ καθένας μας τό χάρισμα πού μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός, συνεργαζόμενοι μέ ἔμπρακτη ἀγάπη κι ὄχι μέ λόγια, πρός δόξαν Θεοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του, πρός πνευματικό ὄφελος τῶν ἀδελφῶν μας, μέ ταπείνωση, εἰλικρίνεια καί ἀνιδιοτέλεια μέ τήν ἐλπίδα ὅτι θά μᾶς ἐλεήσει ὁ Κύριος. Ἀμήν.
ΑΡΧΙΚΗ
ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ
ΠΡΟΪΌΝΤΑ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
21ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
ΩΡΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ
ΒΙΟΣ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΔΙΔΑΧΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΚΑΜΝΙ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΚΟΣΜΑ
ΒΙΝΤΕΟΘΗΚΗ
200 Σ' αγαπώ
ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
ΠΑΤΕΡΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ